Tajny współpracownik (TW)
Tajny współpracownik (TW) to kluczowa kategoria współpracy z Służbą Bezpieczeństwa (SB) i Wojskową Służbą Wewnętrzną (WSW) w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Osoby te były świadomymi informatorami, pozyskiwanymi do realizacji zadań operacyjnych.
Historia i definicja
W 1960 roku wprowadzono regulacje dotyczące pracy operacyjnej SB, definiując tajnego współpracownika jako osobę, która ma dostęp do interesujących informacji i może wykonywać zlecone zadania. W 1970 roku kategoria ta została utrzymana, a TW pozyskiwano do zadań związanych z wykrywaniem działalności wrogiej.
W listopadzie 1989 roku struktury SB zostały przekształcone, a TW przejęli dodatkowe obowiązki. Osoby te mogły kierować pracą innych współpracowników oraz były zobowiązane do dostarczania informacji.
Werbunek tajnych współpracowników
Werbunek odbywał się na podstawie kompromitujących materiałów, dowodów działalności przestępczej lub przez motywację do współpracy w imię bezpieczeństwa publicznego. Proces ten obejmował kilka etapów:
- Wybór kandydata na TW.
- „Opracowanie” kandydata poprzez zbieranie informacji.
- Sam werbunek, często związany z ambicjami lub korzyściami materialnymi.
W wyniku skutecznego werbunku tajny współpracownik podpisywał zobowiązanie do współpracy.
Tajny współpracownik WSW
Wojskowa Służba Wewnętrzna pozyskiwała tajnych współpracowników z grona żołnierzy, pracowników cywilnych oraz ich rodzin. Odpowiednikiem TW w WSW był „nieoficjalny pracownik”.
Podsumowanie
Tajni współpracownicy odgrywali istotną rolę w działaniach SB i WSW, a ich werbunek opierał się na różnych motywach, zarówno osobistych, jak i materialnych. Struktury te ewoluowały na przestrzeni lat, dostosowując się do zmieniającej się sytuacji politycznej w Polsce.
