Tadeusz Peiper
Tadeusz Peiper (1891-1969) był polskim poetą, krytykiem literackim, teoretykiem poezji oraz założycielem i redaktorem czasopisma „Zwrotnica”. Jego twórczość obejmowała powieści, dzienniki, poematy oraz dramaty. Pochodził z żydowskiej rodziny, ale przeszedł na katolicyzm.
Życiorys
Peiper był synem prawnika Abrahama Markusa i Sary. W 1921 roku założył czasopismo „Zwrotnica”, które ukazywało się w latach 1922-1923 oraz 1926-1927 i skupiało poetów Awangardy Krakowskiej, takich jak Julian Przyboś czy Jan Brzękowski. W swojej poetyce Peiper porównywał pracę poety do rzemieślniczej, podkreślając znaczenie planowania i nowoczesnych symboli, takich jak miasto, masa i maszyna.
Jego teoria poezji odrzucała tradycyjne formy, promując wiersz wolny i jednoznaczne metafory. W obliczu II wojny światowej ewakuował się do Lwowa, gdzie współpracował z Aleksandrem Watem. W 1940 roku został aresztowany przez NKWD, a po uwolnieniu w 1943 roku wrócił do Polski w 1944 roku. Ostatnie lata życia spędził na pisaniu dziennika, publikowanego w fragmentach jako Księgi pamiętnikarza.
Peiper zmarł 10 listopada 1969 roku i został pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie.
Twórczość
W dorobku literackim Peipera znajdują się m.in. tomiki poetyckie:
- 1924: A
- 1924: Żywe linie
- 1929: Raz
Wydania dzieł zebranych obejmują:
- 1972: Tędy. Nowe usta
- 1974: O wszystkim i jeszcze o czymś. Artykuły, eseje, wywiady (1918–1939)
- 1977: Powieści: Ma lat 22. Krzysztof Kolumb odkrywca
- 1979: Poematy i utwory teatralne
- 1991: Pierwsze trzy miesiące
- 2000: Wśród ludzi na scenach i na ekranie (2 woluminy)
- 2004: Gabriela Zapolska jako aktorka
W 1956 roku opublikował przekład sztuki Pies ogrodnika Lope de Vegi, a w 1979 roku jego Pisma wybrane ukazały się w serii Biblioteka Narodowa.
