Szymon Starowolski
Szymon Starowolski, znany również jako Starovolscius, urodził się w 1588 roku w Starowoli na Polesiu, a zmarł przed 6 kwietnia 1656 roku w Krakowie. Był polihistorem, księdzem katolickim, kantorem tarnowskim, kanonikiem krakowskim oraz pisarzem politycznym epoki baroku.
Życiorys
Starowolski pochodził z rodziny bojarskiej. W latach 1612-1618 studiował na Akademii Krakowskiej, gdzie uzyskał tytuł bakałarza sztuk wyzwolonych. Po studiach nauczał w klasztorze cystersów w Wąchocku i pracował jako sekretarz Jana Karola Chodkiewicza, z którym brał udział w bitwie pod Chocimiem. Był także preceptorem synów magnackich, podróżując z nimi po Europie.
W 1639 roku, za namową biskupa Jakuba Zadzika, przyjął święcenia kapłańskie. Po powrocie z Rzymu w latach 1652-1653, został proboszczem w Bączalu Dolnym, a w 1655 roku kanonikiem krakowskim. W czasie potopu szwedzkiego, pomógł ukryć Ołtarz srebrny Świętego Stanisława, który jednak został odnaleziony i zniszczony przez Szwedów.
Twórczość
Szymon Starowolski był autorem ponad 70 dzieł, głównie w języku łacińskim, z których część została przetłumaczona na polski. Jego prace obejmowały biografie, traktaty polityczne oraz kazania.
Najważniejsze dzieła
- De rebus Sigismundi Primi… gestis (1616)
- Pobudka albo rada na zniesienie Tatarów perekopskich (1618)
- Penu historicum (1620)
- Poprawa niektórych obyczajów polskich potocznych (1625)
- Polonia (1632)
- Stacje żołnierskie (1636)
- Reformacja obyczajów polskich (ok. 1650)
Przekłady i inne publikacje
Starowolski przekładał również dzieła obce, w tym Wielkiego Turka listy (1618). Jego pisma były szeroko publikowane, a niektóre z nich znalazły się w zbiorach literackich.
Udział w historii
Starowolski odegrał istotną rolę w polskiej historii intelektualnej i religijnej, a jego prace miały wpływ na myśl polityczną i społeczną epoki baroku. Jego imię nosi ulica w Tarnowie, a jego twórczość wciąż jest badana i doceniana w literaturze polskiej.
Podsumowanie
Szymon Starowolski był znaczącą postacią XVII-wiecznej Polski, łączącą w sobie rolę duchownego, nauczyciela i pisarza. Jego bogata twórczość oraz aktywność w trudnych czasach potopu szwedzkiego pozostawiły trwały ślad w historii kraju.
