Sztaksel – definicja i budowa
Sztaksel to rodzaj żagla, zazwyczaj trójkątnego, mocowanego na sztagu jednostki pływającej. Zwykle nie ma własnych drzewc i dzieli się na sztaksle przednie oraz przymasztowe. Kluczowe elementy sztaksla to trzy liki i trzy rogi:
- lik przedni – krawędź wzdłuż sztagu, mocowana suwliwie;
- lik dolny – dolna krawędź;
- lik wolny – boczna krawędź, niemocowana;
- róg fałowy – górny róg, mocowanie fału;
- róg halsowy – dolny, przedni róg, mocowany do okucia lub liny;
- róg szotowy – dolny, tylny róg, mocowanie szotów.
Nazewnictwo sztaksli
Sztaksle przednie mają własne nazwy, natomiast sztaksle międzymasztowe są nazywane na podstawie masztu, z którego schodzą. Przykłady to grotsztaksel. Często sztaksle przednie określa się zbiorczo jako kliwrami.
Podział sztaksli
Sztaksle przednie
Sztaksle przednie są zawieszone przed przednim masztem i mogą występować w liczbie od jednego do sześciu. Do tej grupy należą:
- fok – podstawowy sztaksel;
- genua – większy zamiennik foka;
- kliwer – sztaksel o wysoko podniesionym rogu halsowym;
- latacz – wyżej umieszczony sztaksel;
- bomkliwer – przed kliwrem;
- sztafok – ostatni sztaksel w jednostkach dwumasztowych.
Sztaksle międzymasztowe
Sztaksle te są zawieszone na sztagach kolejnych masztów, zazwyczaj w ożaglowaniu rejowym lub skośnym. Obejmują m.in.:
- 1-grotbombramsztaksel, 2-grotbramsztaksel, 3-grotstensztaksel, 4-grotsztaksel – dla grotmasztu rejowego;
- 1-grotbramsztaksel, 2-grotstensztaksel, 3-grotsztaksel – dla grotmasztu skośnego.
Sztaksle tylne
- achtersztaksel – mocowany na achtersztagu w jednostkach jednomasztowych.
Podział sztaksli ze względu na sposób szycia
Informacje dotyczące podziału sztaksli według sposobu szycia nie zostały przedstawione w szczegółach, ale są istotnym aspektem w budowie i zastosowaniu żagli.
