„`html
Szreńsk
Szreńsk to wieś w Polsce, położona w województwie mazowieckim, w powiecie mławskim, na terenie gminy Szreńsk, nad rzeką Mławką. Jest siedzibą gminy oraz parafii rzymskokatolickiej św. Wojciecha. Historycznie była prywatnym miastem szlacheckim, lokowanym w 1383 roku, które zostało zdegradowane w 1869 roku. Do 1954 roku była także siedzibą wiejskiej gminy Mostowo. W latach 1975–1998 administracyjnie należała do województwa ciechanowskiego.
Historia
Pierwsze ślady osadnictwa w Szreńsku datowane są na przełom IX i X wieku, kiedy to powstał gród otoczony wałami. W wieku XII, za panowania Bolesława Krzywoustego, gród został rozbudowany. W 1240 roku Szreńsk po raz pierwszy pojawia się w dokumentach pisanych. W 1383 roku Siemowit IV nadał mu przywilej lokacyjny na prawie chełmińskim.
W XVI wieku Feliks Srzeński wybudował zamek obronny, a kościół parafialny, który przetrwał do dziś, jest przykładem późnego gotyku. W 1554 roku Szreńsk przeszedł na własność biskupa płockiego. W XVIII wieku zamek wykorzystywali Konfederaci barscy. Po II rozbiorze Polski Szreńsk wszedł w skład Prus, a jego właścicielem został Karol Ludwik Erhard Knobloch, który zniszczył gotyckie fortyfikacje zamku. W 1869 roku Szreńsk stracił prawa miejskie.
Zabytki
- Kościół Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny – XVI-wieczny gotycki kościół z renesansowym nagrobkiem Feliksa Srzeńskiego oraz drewnianą rzeźbą Pietà.
- Mur ceglany – otaczający kościół, zbudowany w XVI wieku.
- Dzwonnica drewniana – z końca XVIII wieku.
- Kaplica cmentarna – z drugiej połowy XIX wieku.
- Ruiny zamku – przebudowanego na pałac w XIX wieku, zniszczonego w 1948 roku.
- Kościół parafialny pw. św. Wojciecha – z XVI-XVIII wieku.
Bibliografia
Marek Piotrowski, Szreńsk – miasto zapomniane, Warszawa 1986, wyd. Społeczny komitet obchodów 600-lecia Szreńska, Mazowiecki Ośrodek Badań Naukowych im. Stanisława Herbsta, Ciechanowskie Towarzystwo Naukowe.
Katalog Zabytków Sztuki, Zesz. 9. Mława i okolice, opr. I. Galicka, H. Sygietyńska i M. Kwiczala, 1985.
„`
