Szesnastkowy system liczbowy
Szesnastkowy (heksadecymalny) system liczbowy jest pozycyjnym systemem liczbowym o podstawie 16. Używa szesnastu znaków, w tym cyfr od 0 do 9 oraz liter A do F, gdzie A=10, B=11, C=12, D=13, E=14, F=15. W kalkulatorach naukowych stosuje się różne oznaczenia, aby uniknąć nieporozumień.
Matematyka
W systemie szesnastkowym liczby zapisywane są jako ciągi znaków, które są mnożnikami kolejnych potęg liczby 16. Przykłady:
- 100010 = 3E816 (3*16² + 14*16¹ + 8*16⁰)
- 216 = 1 000016
- Ułamki: 0,316 = 0,187510
Nauka i elektronika
Kalkulatory naukowe umożliwiają operacje na liczbach w systemie szesnastkowym oraz ich konwersję. W elektronice parametry układów, takie jak adresy MAC, często podawane są w formacie heksadecymalnym.
Informatyka i programowanie
W informatyce system szesnastkowy jest powszechnie stosowany w niskopoziomowym programowaniu oraz adresowaniu. Wartość bajta można przedstawić za pomocą dwóch cyfr szesnastkowych. Zapis liczby szesnastkowej różni się w zależności od języka programowania, na przykład:
- C, C++, Java, Python: prefiks 0x
- Pascal: prefiks $
- Asembler: sufiks h
Grafika i DTP
W programach graficznych, takich jak Photoshop, kolory mogą być wprowadzane w formacie szesnastkowym. W HTML kolory RGB zapisywane są jako szereg trzech cyfr heksadecymalnych poprzedzonych znakiem #.
Życie codzienne
W XIX wieku zaproponowano standardy użycia systemu szesnastkowego w pomiarze czasu oraz lokalizacji, co pokazano w projektach takich jak zegar czy kompas.
Podsumowanie
Szesnastkowy system liczbowy jest istotny w matematyce, nauce, elektronice oraz informatyce, oferując wygodny sposób zapisu i analizy danych, szczególnie przy dużych liczbach i adresach.
