Szarża – Definicja i Historia
Szarża to gwałtowny atak kawalerii na przeciwnika w szyku konnym, stosowany od początków historii wojskowości. Termin ten zyskał popularność w języku polskim w czasach wojen napoleońskich, wcześniej określano takie działania jako „atak” lub „natarcie”. Szarże były kluczowym elementem taktyki kawaleryjskiej, która ewoluowała na przestrzeni wieków.
Ewolucja Szarży
Do XV wieku szarże były przeprowadzane w szyku luźnym, jednak od tego okresu zaczęto stosować bardziej zorganizowane formacje. W XVI wieku popularne stały się kolumny w układzie „szachownicy”, co umożliwiało naprzemienne atakowanie i wycofywanie się. W XVII wieku formacje zaczęły się spłycać, a do XVIII wieku szarże odbywały się w dwóch szeregach.
Początkowo jazda przystępowała do natarcia w kłusie z odległości około 300 m, przechodząc w cwał w odległości 30-80 m od przeciwnika. Z czasem, w miarę rozwoju broni palnej, dystans ten wzrastał, a na początku XX wieku wynosił już 500-600 m.
Znaczące Szarże w Historii
- Szarża husarii podczas bitwy pod Wiedniem (1683 r.)
- Szarża gwardii rosyjskiej pod Austerlitz (1805 r.)
- Szarża kawalerii Murata pod Pruską Iławą (1807 r.)
- Szarża Lekkiej Brygady pod Bałakławą (1855 r.)
Szarże Polskiej Kawalerii
W polskiej historii kawalerii wyróżnia się wiele znaczących szarż, w tym:
- 12 września 1683 r. pod Wiedniem
- 15 maja 1807 r. pod Strugą
- 30 listopada 1808 r. pod Somosierrą
- 26 maja 1863 r. pod Salichą
- 13 czerwca 1915 r. pod Rokitną
- 31 sierpnia 1920 r. pod Komarowem – największa bitwa konnicy po 1813 r.
- W kampanii wrześniowej 1939 r. – wiele szarż od 1 do 26 września
- 1 marca 1945 r. pod Borujskiem – ostatnia szarża kawalerii Wojska Polskiego.
Szarża pozostaje istotnym elementem polskiej tradycji wojskowej, świadcząc o odwadze i taktyce kawalerii w różnych epokach historycznych.
