Szara Eminencja
Termin szara eminencja odnosi się do osób, które mają decyzyjny wpływ na ważne sprawy, ale ich działania pozostają niedostrzegalne dla opinii publicznej. Pojęcie to ma swoje korzenie w postaci ojca Josepha, kapucyna i doradcy kardynała Richelieu, którego szary habit zainspirował do nadania tego przydomka.
W Polsce termin ten stosowano w odniesieniu do wielu postaci, w tym Mieczysława Wachowskiego, ks. Adama Bonieckiego, o. Tadeusza Rydzyka, kard. Stanisława Dziwisza, Bronisława Geremka, Rafała Grupińskiego, Marian Krzaklewskiego i Jarosława Kaczyńskiego. W przeszłości za szare eminencje uważano także Artura Śliwińskiego, doradcę marszałka Piłsudskiego, oraz Józefa Retingera, doradcę Władysława Sikorskiego.
Kalendarium historii polskich szarych eminencji
- 1100 – Sieciech, komes pałacowy, dążył do władzy kosztem rodu Piastów.
- 1420 – Zbigniew Oleśnicki, biskup krakowski, stał się wpływowym doradcą króla.
- 1471 – Filip Buonacorsi, poseł polski, wywierał wpływ na politykę wschodnią.
- 1488 – Prymas Fryderyk Jagiellończyk działał na rzecz rodziny królewskiej.
- 1525 – Marco de la Torre, spowiednik królewski, prowadził politykę antyhabsburską.
- 1547 – Mikołaj Radziwiłł Czarny, bliski współpracownik króla Zygmunta.
- 1592 – Urszula Meierin, pośredniczka w kontaktach królewskich.
- 1598 – Jezuici doradzali Zygmuntowi III Wazie przed szwedzką wyprawą.
- 1646 – Ludwika Maria Gonzaga miała znaczący wpływ na Jana Kazimierza.
- 1665 – Marysieńka, żona Jana Sobieskiego, była kluczową postacią w jego rządach.
- po 1750 – Jerzy August Mniszech, przywódca kamaryli w czasach Augusta III.
- 1764-1769 – Nikołaj Repnin, ambasador rosyjski, organizator zamachu stanu.
Bibliografia
- Gall Anonim, Cronicae et gesta ducum sive principum Polonorum.
- Jerzy Besala, Jego wysokość szara eminencja, „Polityka” nr 5/2014.
Szare eminencje odgrywały istotną rolę w polskiej polityce, wpływając na decyzje władzy, często pozostając w cieniu. Ich działania kształtowały losy kraju na przestrzeni wieków.
