System szwajcarski
System szwajcarski to sposób organizacji zawodów w dyscyplinach sportowych, oparty na bezpośrednich pojedynkach uczestników. Zawody składają się z ustalonej liczby rund, w których zawodnicy zdobywają punkty: 1 za zwycięstwo i 0,5 za remis. Dobór par w kolejnych rundach opiera się na wcześniejszych wynikach, starając się zestawiać zawodników z podobną liczbą punktów. W przypadku nieparzystej liczby uczestników, jeden z zawodników otrzymuje wolny los, zdobywając punkt bez gry.
Zastosowania
System ten jest powszechnie stosowany w turniejach szachowych, e-sportowych (np. CS:GO) oraz w innych grach planszowych, takich jak petanque.
Wytyczne systemu
Międzynarodowa Federacja Szachowa (FIDE) ustaliła szczegółowe zasady dla systemu szwajcarskiego, które obejmują:
- Dwa zawodniki nie mogą się spotkać więcej niż raz.
- Zawodnik z punktem bez gry nie może otrzymać wolnego losu.
- Zawodnik może grać dwoma rundami z rzędu tym samym kolorem.
- Kojarzenie odbywa się w ramach grup punktowych.
- Kolory bierek powinny być przydzielane sprawiedliwie.
- Ważne jest unikanie ponownego kojarzenia zawodników z różnicą punktową w bezpośrednich pojedynkach.
Zalety systemu
Główną zaletą systemu szwajcarskiego jest możliwość rywalizacji dużej liczby zawodników w jednej grupie. Umożliwia on również konfrontacje pomiędzy graczami o różnym poziomie umiejętności, co sprzyja szybkiej ewolucji w klasyfikacji. Jedna słabsza gra nie eliminuje zawodnika, co różni ten system od innych, takich jak pucharowy.
Wady systemu
Wadą jest duża losowość oraz subiektywność wyników, co może prowadzić do sytuacji, w której zawodnik z niższym poziomem umiejętności wyprzedza lepszego gracza. System nie sprawdza się również w turniejach z niewielką liczbą zawodników w porównaniu do rund.
Przykład praktyczny
Rozważmy 3-rundowy turniej z 6 zawodnikami:
- Runda 1: A-D, E-B, C-F
- Runda 2: B-A, D-C, F-E
- Runda 3: A-C, F-B, E-D
W każdej rundzie kojarzenie odbywa się na podstawie zdobytych punktów, z uwzględnieniem zasad dotyczących kolorów bierek.
Podsumowanie
System szwajcarski jest efektywnym narzędziem do organizacji turniejów, łączącym dużą liczbę uczestników i zapewniającym emocjonującą rywalizację, jednak wymaga starannego stosowania zasad, by zminimalizować element losowości.