System Autopojetyczny
System autopojetyczny, wywodzący się z greckich słów „auto-” (samo) i „poiesis” (wytwarzanie), odnosi się do systemu, który potrafi samodzielnie się wytwarzać oraz odtwarzać, wykorzystując jedynie własne elementy. Tego typu systemy są zdolne do reprodukcji poprzez samoregenerację w odpowiedzi na zmieniające się warunki środowiskowe.
Autopojeza to zdolność do samodzielnego tworzenia i odtwarzania, co pozwala na przetrwanie oraz rozwój systemu. Koncepcję tę wprowadzili w latach 70. XX wieku chilijscy biolodzy Humberto Maturana i Francisco Varela, a następnie rozpropagował ją Niklas Luhmann w kontekście nauk społecznych, szczególnie w socjologii.
Organizmy Żywe
Pojęcie autopojezy zostało wprowadzone w kontekście badań nad istotą życia, biogenezą oraz ewolucją. Skupia się na zasadach samoorganizacji w złożonych systemach biologicznych, takich jak organizmy, biocenozy i ekosystemy.
Prawo jako System Autopojetyczny
Koncepcja prawa jako systemu autopojetycznego została rozwinięta przez Luhmanna i jego uczniów, w tym Günthera Teubnera. Z biegiem czasu prawo autonomizuje się od innych systemów społecznych, takich jak gospodarka czy polityka, osiągając status systemu autopojetycznego. Proces ten można podzielić na trzy etapy:
- Etap prawa dyfuzyjnego: Prawo zaczyna się odróżniać od moralności, polityki i religii.
- Etap prawa częściowo autopojetycznego: Prawo zyskuje pewną niezależność, co objawia się w tworzeniu odrębnych reguł prawnych.
- Etap prawa w pełni autopojetycznego: Prawo staje się całkowicie niezależnym systemem, zdolnym do samodzielnego funkcjonowania.
