Synagoga Nowomiejska w Rzeszowie
Synagoga Nowomiejska, zlokalizowana przy ulicy Jana Sobieskiego 17 w Rzeszowie, jest jedną z najstarszych zachowanych synagog w województwie podkarpackim. Nazwa synagogi pochodzi od dzielnicy, w której się znajduje, i była również znana jako Nowa Szkoła oraz Duża, ze względu na większy rozmiar w porównaniu do synagogi Staromiejskiej.
Historia
Budowa synagogi miała miejsce na przełomie XVII i XVIII wieku, z zezwoleniem Hieronima Andrzeja Lubomirskiego z 1686 roku. Włoski architekt Jan Chrzciciel Belotti był odpowiedzialny za projekt i budowę w latach 1705–1712. Początkowo synagoga miała charakter obronny. W pierwszej połowie XIX wieku przeszła gruntowny remont, a na początku XX wieku była pod stałą opieką konserwatorską.
W trakcie II wojny światowej synagoga uległa zniszczeniu, a po wojnie stała w stanie ruiny. W 1948 roku planowano jej wyburzenie, jednak Kongregacja Wyznania Mojżeszowego zaproponowała remont. W latach 1954–1965 synagoga została odbudowana, jednak straciła swój pierwotny wygląd, a jej wnętrza przekształcono na siedziby różnych instytucji kulturalnych oraz kawiarnię.
Architektura
Synagoga wzniesiona jest na planie prostokąta o wymiarach 20 na 30 metrów, w stylu renesansowo-barokowym. W jej wnętrzu znajdowała się główna sala modlitewna z barokowym sklepieniem wspartym na czterech filarach oraz bimą. Ozdobione kolorowymi polichromiami i sztukaterią ściany oraz sklepienia zachowały się w ograniczonym zakresie. Na ścianie wschodniej pozostała wnęka po Aron ha-kodesz, jednak jest obecnie zasłonięta ekranem do ekspozycji obrazów.
