„`html
Świstun (Mareca penelope)
Świstun to średniej wielkości wędrowny ptak wodny z rodziny kaczkowatych. Nie wyróżnia się podgatunków.
Występowanie
Świstun zamieszkuje północną Eurazję, wędrując na zimowiska do południowej i zachodniej Europy, północnej Afryki, południowej Azji oraz Ameryki Północnej. Przeloty odbywają się w marcu–kwietniu oraz wrześniu–listopadzie.
W Polsce jest skrajnie nieliczny, z jedynie dwoma stwierdzonymi lęgami w XXI wieku. Gniazdował głównie w regionach Mazur i Pomorza, a obecnie obserwowany jest sporadycznie w dolinach Biebrzy i Narwi oraz na stawach rybnych. Liczebność zimującej populacji w latach 2013–2018 szacowano na 60–2460 osobników.
Morfologia
Wygląd: Świstuny mają krótki dziób i okrągłe głowy. Samiec w szacie godowej charakteryzuje się kremowym czołem, kasztanowordzawymi bokami oraz popielatym ciałem z białymi i czarnymi prążkami. Samica jest mniej jaskrawa, ogólnie brązowa z ciemnymi plamkami i szarym lusterkiem na skrzydle.
Wymiary średnie:
- Długość ciała: 44–51 cm
- Długość skrzydła: 22–27 cm
- Rozpiętość skrzydeł: 75–86 cm
- Masa ciała: samce 600–1000 g, samice 500–800 g
Ekologia i zachowanie
Biotop: Preferuje duże jeziora, rzeki i stawy z oczkami czystej wody. Najczęściej spotykany w okresie lęgów.
Głos: Samiec wydaje gwiżdżące dźwięki, podczas gdy samica ma zgrzytliwy głos.
Toki: Ptaki dobierają się w pary na zimowiskach, a samiec prezentuje się wokół samicy, wydając dźwięczny świst.
Gniazdo: Samica buduje gniazdo na ziemi w pobliżu wody, wyściełając je puchami i piórkami. Składa 4–11 jaj w okresie od maja do lipca.
Okres lęgowy: Jaja wysiadywane są przez samicę przez 22–28 dni. Młode opuszczają gniazdo po jednym dniu, a zdolność lotu osiągają po około 45 dniach.
Pożywienie: Dieta składa się głównie z roślin wodnych, z niewielką ilością mięczaków.
Status i ochrona
Świstun od 1988 roku klasyfikowany jest jako gatunek najmniejszej troski (LC) w Czerwonej Księdze Gatunków Zagrożonych. Globalna populacja wynosi od 2,8 do 3,3 miliona osobników, a trend liczebności jest uznawany za spadkowy.
W Polsce świstun objęty jest ochroną gatunkową ścisłą i sklasyfikowany jako gatunek krytycznie zagrożony (CR) na Czerwonej liście ptaków Polski.
„`
