Dyzma – Dobry Łotr
Dyzma, znany również jako „Dobry Łotr” (prawdziwe imię: Rach), to postać biblijna, przestępca ukrzyżowany obok Jezusa, uznawany za świętego w tradycji chrześcijańskiej. Jego historia opisana jest w Ewangelii Łukasza, gdzie żałuje za swoje grzechy i prosi Chrystusa, aby wspomniał o nim w swoim Królestwie.
Życie i nawrócenie
Dyzma ukrzyżowany był po prawej stronie Jezusa, a jego imię pojawia się w apokryficznych tekstach, takich jak „Ewangelia według Nikodema” oraz „Protoewangelia Jakuba”. Jego nawrócenie i skrucha stały się symbolem Bożego Miłosierdzia.
Kult i patronat
Kult „Dobrego Łotra” rozwijał się od początków chrześcijaństwa, a jego znaczenie wzrosło w IV wieku, kiedy to pojawiła się legenda o znalezieniu jego krzyża. W Kościele katolickim wspomnienie liturgiczne obchodzone jest 26 marca, które w Polsce jest Dniem Modlitw za Więźniów.
- Patron więźniów i skazańców
- Patron kapelanów więziennych
- Patron umierających i pokutujących
- Patron nawróconych grzeszników
- Patron Archidiecezji Przemyskiej i Apulii
Ikonografia
Dyzma przedstawiany jest w różnorodny sposób: jako młodzieniec, dorosły mężczyzna lub starzec, zazwyczaj w opasce na biodrach lub krótkiej tunice. W sztuce sakralnej występuje głównie w scenach zbiorowych, takich jak:
- Ukrzyżowanie obok Chrystusa
- Wstąpienie Chrystusa do otchłani
- Sąd Ostateczny
- Przedstawienia raju
W XVII wieku w Rosji powstał typ ikony „marszowej”, ukazujący Dyzmę jako mężczyznę w czerwonej opończy, z krzyżem w jednej ręce i mieczem lub nożem w drugiej. Ikony te były przeznaczone dla band rozbójników.
Atrybuty
Atrybuty świętego Dyzmy to:
- krzyż
- łańcuch
- maczuga
- miecz lub nóż
Dyzma pozostaje wzorem skruchy za grzechy, a jego postać jest inspiracją dla wielu wiernych.
