„`html
Świętomarz
Świętomarz, dawniej znany jako Święta Marza lub Świętamarza, to wieś w Polsce, położona w województwie świętokrzyskim, w powiecie starachowickim, w gminie Pawłów. Miejscowość była częścią województwa kieleckiego do 1998 roku i stanowiła siedzibę gminy Tarczek do 1954 roku.
Przez Świętomarz przebiega droga wojewódzka nr 752. Miejscowość jest także siedzibą parafii Wniebowzięcia NMP, która należy do diecezji kieleckiej i dekanatu bodzentyńskiego.
W okolicy przebiega czerwony szlak rowerowy z Cedzyny do Nowej Słupi.
Historia
Według Długosza, w XV wieku Świętomarz była osadą w biskupich lasach, blisko dworca w Tarczku. Dochody z osady były przeznaczane na uposażenie prepozytury kieleckiej. W XIV wieku pleban Bogufał Rogala rozpoczął budowę kościoła, którego nie zdążył dokończyć przed śmiercią w 1367 roku.
Osada przyjęła nazwę Świętamarza, nawiązując do Matki Boskiej. Długosz informuje, że w XV wieku kościółek nie był jeszcze wykończony, a parafia obejmowała szereg okolicznych wsi, w tym Świślinę, Szerzawy i Krajków.
W XIX wieku Świętomarz stała się wsią włościańską, posiadającą murowany kościół parafialny oraz dom schronienia dla osób starszych. W 1827 roku odnotowano 15 domów i 282 mieszkańców.
Zabytki
- Stanowisko z 231 dymarkami z II wieku, z których uzyskiwano 10-20 kg żelaza.
- Kościół Wniebowzięcia NMP, wybudowany w latach 1367-1434, gotycki, murowany, z pięknymi XIV-wiecznymi portalami. Kościół został przebudowany w XIX wieku i wpisany do rejestru zabytków.
- Cmentarz parafialny, również wpisany do rejestru zabytków.
„`
