Świetlówka – ogólne informacje
Świetlówka, zwana również lampą fluorescencyjną, to lampa wyładowcza, w której światło emitowane jest przez luminofor wzbudzony promieniowaniem ultrafioletowym, generowanym przez wyładowania jarzeniowe w rurze wypełnionej gazem.
Historia
Prace nad świetlówkami rozpoczęły się w latach 30. XX wieku. Pierwszą świetlówkę stworzył Arthur Compton w 1935 roku, a jej zestaw zaprezentowano na wystawie w Nowym Jorku w 1939 roku.
Konstrukcja i rodzaje
Świetlówki mają najczęściej formę rur pokrytych luminoforem, wypełnionych parami rtęci i argonem. Wyładowania między elektrodami wolframowymi wytwarzają promieniowanie ultrafioletowe, które jest przekształcane w widzialne światło przez luminofor. Istnieją różne typy świetlówek, w tym:
- Świetlówki liniowe
- Świetlówki kołowe
- Świetlówki U-kształtne
- Świetlówki kompaktowe
Podział według luminoforów
Świetlówki można klasyfikować według rodzaju luminoforów:
- Standardowe (halofosforanowe)
- Trójpasmowe (wąskopasmowe)
- Wielopasmowe
Układ zapłonowy
Świetlówki mogą być zasilane przez tradycyjny układ z dławikiem i starterem lub przez układ elektroniczny. Starter jest lampą jarzeniową, która pozwala na zapłon świetlówki, generując wysokie napięcie.
Zalety i wady świetlówek
Zalety
- Niższe wydzielanie ciepła
- Wyższa skuteczność świetlna (do 105 lm/W)
- Dłuższa żywotność (od 8000 do 66000 godzin)
- Możliwość uzyskania różnych temperatur barwowych
Wady
- Emisja promieniowania UV
- Konieczność stosowania skomplikowanych opraw
- Gorsza jakość światła
- Ograniczona odporność na częste włączanie/wyłączanie
- Zawartość rtęci
Utylizacja świetlówek
Utylizacja świetlówek odbywa się w warunkach podciśnienia, aby uniknąć uwolnienia rtęci. Zużyte świetlówki są podgrzewane, co pozwala na oddzielenie rtęci, która może być ponownie wykorzystana.
Ograniczenia w użyciu
Oświetlenie świetlówkami z magnetycznymi statecznikami nie jest zalecane w pomieszczeniach z wirującymi częściami maszyn, ze względu na efekt stroboskopowy. Z tego powodu preferuje się świetlówki zasilane z układów elektronicznych, które eliminują ten efekt.
