Świetlik łąkowy
Świetlik łąkowy (Euphrasia rostkoviana Hayne) to roślina z rodziny zarazowatych, znana również jako świetlik lekarski, ptasie oczka czy złodziej mleczny. Występuje w całej Europie, w tym w Polsce, gdzie jest rośliną pospolitą. Naukowa nazwa gatunkowa upamiętnia Friedricha W. Rostkoviusa, lekarza i botanika ze Szczecina.
Morfologia
- Łodyga: Sztywna, mało rozgałęziona, osiągająca do 30 cm wysokości.
- Liście: Naprzeciwległe, jajowate, ząbkowane, pokryte gruczołowymi włoskami.
- Kwiaty: Małe, białe, fioletowo żyłkowane, z żółtą plamką. Grzbieciste, z 4-ząbkowym kielichem.
- Owoce: Czerwonobrunatne nasiona w kształcie czółenek, osadzone w jajowatej torebce.
- Kłącze: Krótkie, jakby ucięte.
Biologia i ekologia
Świetlik łąkowy to roślina jednoroczna, półpasożyt, który pobiera wodę i sole mineralne z korzeni innych roślin. Kwitnie od czerwca do października i preferuje wilgotne, lekko bagienne gleby. Można go spotkać na łąkach, pastwiskach i obrzeżach lasów. Gatunek ten jest charakterystyczny dla klasy Molinio-Arrhenatheretea.
Zmienność
Tworzy mieszańce z innymi gatunkami świetlików, takimi jak świetlik wyprężony i świetlik zwarty.
Zastosowanie
Świetlik łąkowy ma liczne zastosowania lecznicze:
- Surowiec zielarski: Ziele świetlika (Herba Euphrasiae).
- Skład chemiczny: Zawiera glikozyd aukubinę, garbniki, kwasy fenolowe, olejek eteryczny oraz minerały, w tym miedź i mangan.
- Działanie: Stosowany w leczeniu alergicznych i bakteryjnych zapaleń spojówek oraz w przypadkach zmęczenia oczu.
Ekstrakt świetlika znajduje zastosowanie w homeopatii i kosmetykach, a picie naparu może poprawić ostrość widzenia. Roślina jest również polecana w medycynie ludowej przy bólach głowy i bezsenności.
Zbiór i suszenie
Zbiór ziela odbywa się w suche dni, a suszenie powinno odbywać się w przewiewnych warunkach, w temperaturze do 40 °C. Z jednego kilograma świeżego ziela otrzymuje się około 1 kg suszu.
Bibliografia
Kategoria: Zarazowate, Rośliny lecznicze, Rośliny pasożytnicze.
