Święte Przymierze
Święte Przymierze to sojusz utworzony 26 września 1815 roku w Paryżu przez Austrię, Prusy i Rosję, po zakończeniu wojen napoleońskich. Inicjatorem porozumienia był car Rosji, Aleksander I, a sygnatariuszami byli cesarz Franciszek I oraz król Fryderyk Wilhelm III.
Cele i zasady
Głównym celem Świętego Przymierza była promocja zasad chrześcijańskich w polityce oraz obrona legitymizmu i równowagi sił w Europie. W latach 1816–1817 do sojuszu zaproszono wszystkie państwa europejskie oprócz Turcji, a w 1818 do przymierza przystąpiło Królestwo Francji.
W praktyce, sygnatariusze zobowiązali się do:
- kierowania się zasadami religii chrześcijańskiej w polityce zagranicznej i wewnętrznej,
- wspólnej walki z liberalizmem i ruchami rewolucyjnymi,
- obrony porządku politycznego ustalonego na kongresie wiedeńskim.
Papież Pius VII oraz książę Jerzy, regent Wielkiej Brytanii, odmówili podpisania aktu, akceptując jednak jego zasady. Imperium Osmańskie również nie przystąpiło do przymierza.
Wpływ i upadek
Święte Przymierze, w obawie przed polskim ruchem niepodległościowym, wzmocniło współpracę między jego członkami. Na II kongresie w Opawie (1820) uczestnicy zobowiązali się do zwalczania reform konstytucyjnych, a w Lublanie (1821) upoważnili Austrię do obalenia rządu liberalnego w Neapolu.
Postanowienia Świętego Przymierza spotkały się z oporem społeczeństw, co prowadziło do konfliktów w XIX wieku. Upadek sojuszu nastąpił w związku z rywalizacją Austrii i Rosji na Bałkanach (1822-1830) oraz neutralnością Austrii podczas wojny krymskiej (1854). Ostatnia wspólna akcja miała miejsce w 1849, kiedy Rosja stłumiła powstanie węgierskie.
Próby odnowienia Świętego Przymierza przez Ottona von Bismarcka w latach 1872–1884 nie przyniosły oczekiwanych rezultatów.
Podsumowanie
Święte Przymierze odegrało istotną rolę w polityce europejskiej XIX wieku, dążąc do utrzymania porządku ustalonego na kongresie wiedeńskim, jednak jego wpływ z czasem malał, co prowadziło do dalszych przemian politycznych w Europie.
