Świat przedstawiony w dziele sztuki
Świat przedstawiony, znany również jako uniwersum, jest kluczowym elementem dzieła sztuki, który definiuje kontekst czasowy i przestrzenny akcji, postacie oraz wydarzenia. W literaturze, kinematografii i grach komputerowych, uniwersum stanowi podstawę dla opowiadanej historii, a jego temat zapewnia wewnętrzną spójność.
Elementy świata przedstawionego
Świat przedstawiony obejmuje różnorodne zjawiska, procesy i działania ludzkie, które są przedmiotem analizy semantycznej w kontekście fikcji literackiej. Kluczowe składniki tego świata to:
- Motywy: Elementy te są podstawowymi jednostkami konstrukcyjnymi, które w różnorodny sposób łączą się, tworząc postacie, fabułę i sytuacje.
- Czas i przestrzeń: Motywy dynamiczne kształtują czas, podczas gdy motywy statyczne definiują wymiary przestrzenne.
Funkcje poznawcze i realizm
Świat przedstawiony pełni funkcję poznawczą, będąc literacką konstrukcją odzwierciedlającą rzeczywistość psychologiczną, społeczną lub historyczną. Może być oceniany przez pryzmat prawdy lub prawdopodobieństwa, co jest szczególnie istotne w przypadku utworów epickich i dramatycznych.
Elementy świata przedstawionego mogą przyjmować różne formy w zależności od stylu. Jeśli odzwierciedlają społecznie akceptowane stereotypy, określane są jako realistyczne. W przeciwnym razie, jeśli są sprzeczne z tymi stereotypami, przypisuje się im cechy fantastyczne.
Interpretacja i alegoria
Świat przedstawiony może również pełnić rolę nośnika ukrytych treści, wymagając od odbiorcy interpretacji, zwłaszcza w przypadku alegorii i symboli. Każdy świat przedstawiony jest w pewnym sensie niedookreślony, co skłania czytelnika do aktywnego poszukiwania znaczeń.
Twórca pojęcia
Roman Ingarden jest uznawany za twórcę pojęcia świata przedstawionego. W kontekście sztuki filmowej, odpowiednikiem tego pojęcia jest diegeza.
Bibliografia
- Słownik terminów literackich, Sławiński J. (red.), wyd. Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 2010.
