Wyspa Surtsey
Surtsey, wyspa wulkaniczna położona u południowych wybrzeży Islandii, jest najdalej na południe wysuniętą częścią kraju. Powstała w wyniku podmorskiej erupcji, która rozpoczęła się 14 listopada 1963 roku i trwała do 5 czerwca 1967 roku. W tym czasie wyspa osiągnęła powierzchnię 2,7 km², stając się obiektem badań wulkanologicznych oraz biologicznych.
Początki erupcji
Erupcja została zauważona przez załogę trawlera „Ísleifur II”, która odkryła kolumnę dymu, wskazującą na aktywność wulkaniczną. Wkrótce po tym, 14 listopada, dym i popiół osiągnęły wysokość kilku kilometrów. W wyniku gwałtownego kontaktu lawy z wodą morską uformowała się wyspa z materiału wulkanicznego, w tym scoria, podatnego na erozję.
Rozwój wyspy
W ciągu następnych miesięcy Surtsey szybko rosła, a 28 maja 1967 roku pojawił się stożek wulkanu nazwany Syrtlingur. Wyspa powiększała się przez osiem miesięcy, osiągając wysokość 70 metrów.
Życie na wyspie
Surtsey została objęta ochroną jako rezerwat przyrody w 1965 roku, co umożliwiło badania nad biokolonizacją. Obecnie naukowcy mają ograniczony dostęp do wyspy, a obserwacje prowadzone są głównie z powietrza. W miarę zasiedlania przez ptaki, wzrosła zasobność gleby, co pozwoliło na rozwój roślinności.
- W 1998 roku zaobserwowano pierwsze krzewy wierzby.
- Na wyspie zidentyfikowano około 60 gatunków roślin.
Fauna Surtsey
Na wyspie zaobserwowano osiem gatunków ptaków, które wykorzystują rośliny do budowy gniazd i rozprzestrzeniania nasion. Wśród nich znajdują się gatunki migrujące, a także ssaki morskie, takie jak foka szara i foka pospolita.
Pozostałe formy życia
Owady przybyły na wyspę krótko po jej powstaniu, a w 1974 roku zidentyfikowano 663 gatunki bezkręgowców. Dżdżownice i ślimaki również zaczęły się pojawiać, przynoszone przez ptaki.
Przyszłość Surtsey
Po ustaniu erupcji naukowcy monitorują zmiany kształtu wyspy. Chociaż mało prawdopodobne są dalsze erupcje wulkaniczne, Surtsey będzie podlegać erozji, ale może przetrwać jeszcze przez wiele stuleci. W 2001 roku wyspa została zgłoszona do UNESCO, a w 2008 roku wpisana na listę światowego dziedzictwa.
