Strofa w poezji
Strofa, nazywana również zwrotką, jest podstawową jednostką wierszową składającą się z określonej liczby wersów, oddzieloną graficznie od innych strof. Pełni kluczową rolę w rytmice, intonacji oraz znaczeniu utworu lirycznego. Strofy mogą występować w różnych formach wierszy, takich jak białe, wolne, sylabiczne czy toniczne, chociaż wiersze wolne mogą nie mieć regularnej struktury.
Rodzaje strof
Strofy można klasyfikować według liczby wersów:
- dystych – 2 wersy
- tercet – 3 wersy
- tetrastych – 4 wersy
- pentastych – 5 wersów
- sestet – 6 wersów
- septet – 7 wersów
- oktostych – 8 wersów
- nona – 9 wersów
- decyma – 10 wersów
- strof o większej liczbie wersów (od jedenastowersowej do dwudziestowersowej)
Pod względem kompozycyjnym wyróżniamy:
- strofy otwarte
- strofy zamknięte
- strofy izometryczne – wersy o tej samej liczbie sylab
- strofy heterometryczne – wersy o różnej liczbie sylab
Nazewnictwo strof
Niektóre strofy noszą nazwy związane z poetami, którzy je wprowadzili lub często stosowali, takie jak:
- strofa alcejska
- strofa saficka
- strofa mickiewiczowska
- strofa Burnsa
Nazwa strofy stanisławowskiej odnosi się do epoki panowania króla Stanisława Augusta Poniatowskiego.
Strofa zamknięta i otwarta
Strofa zamknięta, popularna już w średniowieczu, stanowi wyraźnie zamkniętą całość, wyodrębniając się od następujących strof. Natomiast strofa otwarta, która zyskała popularność od XIX wieku, nie tworzy całości intonacyjno-składniowej i łączy się z następującą strofa. Kryteria otwartości i zamknięcia mogą obejmować obraz, temat oraz myśl prezentowaną w wierszu.
W wierszach wolnych zamiast regularnych strof często występują strofoidy.
Bibliografia
- Strofika, red. Maria Renata Mayenowa, Wrocław 1964.
- Kazimierz Wóycicki, Forma dźwiękowa prozy polskiej i wiersza polskiego, Warszawa 1960.
