Strefa zdemilitaryzowana (DMZ)
Strefa zdemilitaryzowana (DMZ) to obszar, na którym w wyniku umowy międzynarodowej zlikwidowane zostały wszelkie obiekty wojskowe oraz siły zbrojne. Może to dotyczyć całkowitej demilitaryzacji lub częściowej, jak w przypadku denuklearyzacji. Wiele stref zdemilitaryzowanych jest jednocześnie neutralnych, jak na przykład Wyspy Alandzkie czy Antarktyka.
Zgodnie z Artykułem 60 Pierwszego Protokołu Genewskiego z 1977 roku, strony konfliktu nie mogą rozszerzać swoich operacji wojskowych na obszary zdemilitaryzowane, jeśli jest to sprzeczne z postanowieniami umowy. Często strefy te stanowią granicę między zwaśnionymi państwami, a ich istnienie może prowadzić do powstania rezerwatów przyrody z uwagi na brak działalności gospodarczej i turystyki.
Strefa zdemilitaryzowana w informatyce
W kontekście technologii informacyjnej, strefa zdemilitaryzowana to wydzielony obszar w zaporze sieciowej, który nie należy ani do sieci lokalnej, ani do zewnętrznej. Znajdują się tam serwery świadczące usługi dla użytkowników z sieci zewnętrznej, co zwiększa bezpieczeństwo wewnętrznej sieci w przypadku ataków.
Znane strefy zdemilitaryzowane
Europa
- Pas neutralny polsko-litewski: utworzony 17 grudnia 1920 roku.
- Nadrenia: strefa zdemilitaryzowana po I wojnie światowej, zakończona remilitaryzacją w 1936 roku.
- Wyspy Alandzkie: zdemilitaryzowane na mocy konwencji z 1921 roku.
- Archipelag Svalbard: demilitaryzacja na podstawie Traktatu Spitsbergeńskiego z 1920 roku.
Bliski Wschód i Azja
- Cypryjska zielona linia: powstała w 1974 roku po tureckiej okupacji.
- Izrael i Palestyna: pierwsza zielona linia powstała w 1949 roku. Obecnie istnieje również strefa zdemilitaryzowana oddzielająca Zachodni Brzeg Jordanu od Izraela.
- Wzgórza Golan: strefa utworzona w 1973 roku przez ONZ.
- Koreańska Strefa Zdemilitaryzowana: oddziela Koreę Północną od Południowej, utworzona w 1953 roku.
Strefa zdemilitaryzowana jest również obecna w przestrzeni kosmicznej, gdzie obowiązują zasady neutralności.
