Stopień pokrewieństwa
Stopień pokrewieństwa określa relację między osobami, które mają wspólnego przodka. Ustalanie pokrewieństwa może mieć znaczenie społeczne i prawne, a technika ta nazywana jest komputacją.
Metody komputacji
Wyróżnia się dwie główne metody obliczania stopnia pokrewieństwa:
- Komputacja rzymska: Korzeniami sięga prawa rzymskiego, używana w polskim systemie prawnym.
- Komputacja kanoniczna: Wywodzi się z prawa kanonicznego, stosowana dawniej przez Kościół katolicki, obecnie w kodeksie z 1983 roku stosuje komputację rzymską.
Komputacja rzymska
W komputacji rzymskiej oblicza się stopień pokrewieństwa w linii bocznej, sumując urodzenia obu stron do wspólnego przodka, nie uwzględniając jego urodzenia. Zasada ta wyraża się w powiedzeniu: quod generationes, tot gradus (ile urodzeń, tyle stopni).
Przykład:
- D jest synem C, który jest synem A.
- Urodzenia do obliczenia pokrewieństwa między B (synem A) a D:
- Urodzenie D (1)
- Urodzenie C (2)
- Urodzenie B (4, pomijane, bo A jest wspólnym przodkiem)
Obliczamy: 4 – 1 = 3, co oznacza, że B i D są spokrewnieni w 3. stopniu.
Pokrewieństwo w linii bocznej jest zawsze parzyste, a nieparzysta liczba oznacza różnicę pokoleń.
Komputacja kanoniczna
W komputacji kanonicznej oblicza się urodzenia tylko po jednej stronie, do wspólnego przodka. Urodzenia są liczone z dłuższej linii.
Przykład:
- D jest synem C, który jest synem A.
- Urodzenia do obliczenia pokrewieństwa między B a D:
- Urodzenie D (1)
- Urodzenie C (2)
- Urodzenie A (3, pomijane)
Obliczamy: 3 – 1 = 2, co oznacza, że B i D są spokrewnieni w 2. stopniu.
Skutki prawne
W polskim prawie stopień pokrewieństwa oblicza się według komputacji rzymskiej, co ma istotne znaczenie w różnych obszarach, takich jak:
- Prawo cywilne (spadkobranie)
- Prawo rodzinne (możliwość zawarcia małżeństwa, alimenty)
- Prawo karne (kazirodztwo)
- Postępowania sądowe i administracyjne (wyłączenia, składanie zeznań)
- Prawo kanoniczne (małżeństwo)
