Stiuk – Wprowadzenie
Stiuk to szlachetny rodzaj tynku, występujący w dwóch głównych odmianach: wapiennej i gipsowej. Jego nazwa wywodzi się od włoskiego „stucco”, co oznacza lustro, co odnosi się do połysku stiuku wapiennego.
Odmiany Stiuku
- Stiuk wapienny: Tworzony z długo dołowanego wapna, drobnoziarnistego piasku oraz czasami pyłu marmurowego. Wymaga precyzyjnego wykonania oraz wysokiej jakości materiałów. Proces schnięcia trwa nawet do sześciu miesięcy. Po wyschnięciu, powierzchnia jest nasycana woskiem i polerowana.
- Stiuk gipsowy: Składa się z gipsu alabastrowego, wody klejowej oraz pigmentów mineralnych. Używany do dekoracji wnętrz, jak pilastry, kolumny oraz odlewy figuralne.
Historia Stiuku
Stiuki były znane już w starożytnym Rzymie i wczesnym chrześcijaństwie, a ich popularność wzrosła w renesansie i baroku. Używano ich w ornamentyce i architekturze, w tym w kulturze Majów. W baroku stiuki gipsowe zyskały na znaczeniu dzięki możliwości stosowania szerokiej gamy barwników, co umożliwiało tworzenie bogatych form dekoracyjnych.
Nowoczesne Stiuki
Obecnie stiuki są produkowane w fabrykach z akrylu lub wapna. Cienkowarstwowe odmiany stiuku są mniej wymagające w wykonaniu, a ich wygląd przypomina tradycyjne wzory. Wykonawcy potrafią także tworzyć kolorowe warianty.
Przykład Stiuku Scagliola
Stiuk scagliola, znany z bogatych, wielobarwnych wzorów, można zobaczyć w Mauzoleum Piastów Świdnicko-Jaworskich w Krzeszowie.
Bibliografia
- Zbigniew Wolski: Sztukatorstwo. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 1988, s.365-379.
- Nieporozumienie ze stiukami! – Blog Manufaktura Wnętrz.
