Statut Kazimierza IV Jagiellończyka (Sudiebnik 1468)
Statut Kazimierza IV Jagiellończyka, znany jako Sudiebnik 1468, został wydany 29 lutego 1468 roku. Jest to pierwszy litewski kodeks prawny, który zainicjował kodyfikację prawa litewskiego, kontynuowaną w późniejszych Statutach Litewskich.
Główne regulacje
Sudiebnik składał się z 24 artykułów, które dotyczyły czterech kluczowych kwestii prawnych:
- Przestępstwa chłopów: Zawierał regulacje dotyczące przekształcania wolnych chłopów w ludność zależną.
- Spory o ziemię: Zakazywał „zajazdów” i wprowadzał procedury sądowe do rozstrzygania tych sporów.
- Przywłaszczenie rzeczy znalezionych: Ustanawiał zakazy dotyczące przywłaszczania rzeczy znalezionych oraz udzielania schronienia zbiegłym niewolnikom.
- Kary za szkody: Ustalano kary za zaniedbania w utrzymaniu dróg i mostów.
Znaczenie Sudiebnika
W Sudiebniku po raz pierwszy w litewskim prawodawstwie zdefiniowano przestępstwo jako złamanie prawa, a także zniesiono możliwość wykupu od kary śmierci. Mimo że regulacje te miały charakter szczątkowy, Sudiebnik 1468 odegrał kluczową rolę w tworzeniu porządku prawnego w Wielkim Księstwie Litewskim.
Stanowił fundament dla dalszych kodyfikacji, które doprowadziły do pełnego uregulowania systemu prawa litewskiego, stanowiącego wzór dla sąsiednich państw, w tym Polski.
