Starosta grodowy w dawnej Polsce
Starosta grodowy, znany również jako capitaneus cum iurisdictione, był urzędnikiem królewskim odpowiedzialnym za administrację oraz sądownictwo karne w swoim starostwie. Pełnił kluczową rolę w systemie prawnym, będąc na czele sądu grodzkiego, który zajmował się sprawami gardłowymi oraz sądzeniem szlachty nieosiadłej.
Obowiązki starosty grodowego
Do głównych obowiązków starosty grodowego należały:
- Przewodniczenie sądowi grodzkiemu.
- Rozpatrywanie spraw gardłowych.
- Egzekwowanie wyroków sądowych na podległym terytorium, co wynikało z posiadanego prawa miecza.
- Zapewnienie bezpieczeństwa na drogach.
Starosta miał również swojego zastępcę, burgrabiego, który w zależności od regionu pełnił różne funkcje administracyjne.
Podział starostw grodowych
Starostwa grodowe w Polsce dzielono według prowincji:
Wielkopolska
- Poznań
- Wschowa
- Wałcz
- Nakło
- Sieradz
- Piotrków Trybunalski
- Ostrzeszów
- Bydgoszcz
- Łomża
- Ciechanów
- Warszawa
Małopolska
- Kraków
- Biecz
- Sandomierz
- Radom
- Lwów
- Chełm
- Kijów
Litwa
- Wilno
- Brasław
- Grodno
- Kowno
- Nowogródek
- Mińsk
Starosta grodowy odgrywał istotną rolę w administracji i sądownictwie w Polsce, zapewniając porządek oraz bezpieczeństwo w swoich regionach. Jego funkcje były kluczowe dla utrzymania władzy królewskiej i prawa w średniowiecznym społeczeństwie.
