„`html
Stanisław Michał Sojczyński
Stanisław Michał Sojczyński, znany jako „Warszyc”, „Wazbiw”, „Wojnar”, „Świrski”, „Awr” i „Zbigniew” (30 marca 1910 – 19 lutego 1947), był kapitanem piechoty Armii Krajowej oraz organizatorem i dowódcą Konspiracyjnego Wojska Polskiego.
Życiorys
Dzieciństwo i młodość
Stanisław był jednym z sześciorga dzieci Michała i Antoniny Sojczyńskich. Po ukończeniu szkoły powszechnej w Rzejowicach, uczęszczał do Państwowego Seminarium Nauczycielskiego w Częstochowie. Po zakończeniu nauki w 1932 roku, rozpoczął służbę wojskową w 27 pułku piechoty, gdzie ukończył kurs podchorążych rezerwy. Pracował jako nauczyciel języka polskiego w Borze Zajacińskim, angażując się w Związek Nauczycielstwa Polskiego oraz Związek Strzelecki.
Udział w kampanii wrześniowej i konspiracji
Po wybuchu II wojny światowej, Sojczyński walczył jako podporucznik w kampanii wrześniowej. Po niepowodzeniach w walkach, uniknął niewoli i wrócił do Rzejowic, gdzie zaangażował się w konspirację. Wkrótce dołączył do Służby Zwycięstwu Polski, a potem do ZWZ, gdzie szybko awansował na komendanta Podobwodu Rzejowice AK. Jego najważniejszym osiągnięciem było uwolnienie około 50 więźniów z niemieckiego więzienia w Radomsku w 1943 roku.
Podczas wojny krytykował brak wsparcia ze strony dowództwa AK oraz nieefektywną strategię wobec Sowietów. Po wojnie, w grudniu 1946 roku, Sojczyński był sądzony przez Wojskowy Sąd Rejonowy w Łodzi, który wydał na niego i jego podkomendnych wyrok śmierci. Został stracony 19 lutego 1947 roku.
Poglądy
Sojczyński był zwolennikiem prawicowych poglądów, krytykując zarówno PPR, jak i ustępstwa liderów polskiego rządu na uchodźstwie. W 1946 roku, przed referendum, ostrzegał przed fałszowaniem wyników głosowania, które uważał za zagrożenie dla niepodległości Polski.
Rodzina
Jego młodszy brat, Józef Sojczyński, ps. „Uchwyt”, również walczył w AK i zginął w 1945 roku.
Upamiętnienie
- W 1992 roku Sąd Wojewódzki w Łodzi uchylił wyrok z 1946 roku, uznając Sojczyńskiego za działającego na rzecz niepodległości Polski.
- Ulice w Łodzi, Częstochowie i Radomsku noszą imię Stanisława Sojczyńskiego.
- W 2009 roku pośmiertnie mianowany na stopień generała brygady.
- W 2010 odsłonięto obeliski i pomniki upamiętniające jego działalność.
- W 2023 roku Narodowy Bank Polski wydał srebrną monetę kolekcjonerską ku jego czci.
Stanisław Sojczyński jest patronem 9 Łódzkiej Brygady Obrony Terytorialnej.
„`
