Sprzęg – definicja
Sprzęg to urządzenie łączące pojazdy, najczęściej szynowe, które umożliwia ich współpracę. W przypadku pojazdów drogowych używa się terminu „dyszla”.
Rodzaje sprzęgów
- Sprzęgi kolejowe: Umożliwiają łączenie pojazdów szynowych. Występują w różnych typach, takich jak sprzęgi samoczynne (np. Scharfenberga, Janney’a) i niesamoczynne (np. śrubowe, orczykowe).
- Sprzęgi elektryczne: Obejmują sprzęg sterowania ukrotnionego i sprzęg ogrzewania elektrycznego.
- Sprzęgi mechaniczne: Bezpośrednio łączą pojazdy szynowe, z różnymi typami dostosowanymi do międzynarodowych standardów.
Sprzęgi samoczynne
Sprzęgi samoczynne zaczęły się rozwijać w połowie XIX wieku w USA, aby poprawić bezpieczeństwo i niezawodność łączenia wagonów. Przykłady to sprzęg Millera, Scharfenberga oraz Janney’a. W Europie planuje się wprowadzenie jednolitych standardów.
Budowa sprzęgów
Sprzęg samoczynny składa się z kilku kluczowych elementów, takich jak głowica, podpora, amortyzator oraz łącza przewodów pneumatycznych i elektrycznych. Dodatkowo mogą występować urządzenia pomocnicze, jak wkładki na małe łuki.
Podział sprzęgów
- Sprzęgi niesztywne: Pozwalają na ruch głowic po połączeniu, ale mogą powodować szybsze zużycie.
- Sprzęgi sztywne: Głowice są połączone na sztywno, co poprawia stabilność, ale wymaga bardziej skomplikowanego centrowania.
Inne rodzaje sprzęgów
- Sprzęg pneumatyczny: Łączy obwody hamulcowe.
- Sprzęg ogrzewania parowego: Używany w lokomotywach parowych do ogrzewania wagonów.
- Cyfrowy sprzęg samoczynny (DAC): Planowany na lata 2026-2038, ma za zadanie automatyzację łączenia i rozłączania wagonów.
Problemy z wprowadzeniem DAC
Wprowadzenie DAC wiąże się z wysokimi kosztami i złożonymi regulacjami. Obawy wyrażają stowarzyszenia przewoźników dotyczące opłacalności oraz ewentualnych problemów technicznych.
