Sprawiedliwy wśród Narodów Świata
Sprawiedliwy wśród Narodów Świata (Chasid Umot ha-Olam) to najwyższe izraelskie odznaczenie cywilne przyznawane nie-Żydom, nadawane przez Instytut Pamięci Męczenników i Bohaterów Holokaustu Jad Waszem w Jerozolimie. Odznaczenie to honoruje osoby, które z narażeniem własnego życia ratowały Żydów w czasie Holokaustu.
Historia
Termin ten pierwotnie odnosił się do nie-Żydów, którzy w żydowskiej tradycji byli uważani za dobrych ludzi. Judaizm naucza, że uratowanie jednego życia jest równoznaczne z uratowaniem całego świata. Badania przeprowadzone przez autorów Encyklopedii Sprawiedliwych wśród Narodów Świata ujawniły różnorodne motywy działania tych, którzy ratowali Żydów, w tym:
- Wieloletnia znajomość – 49%
- Motywy humanitarne – 43%
- Motywy polityczno-ideologiczne – 5,75%
- Motywy religijne – 2,1%
- Ratujący antysemici – 0,17%
Od 2013 roku obchodzony jest Europejski Dzień Pamięci o Sprawiedliwych, wspierany przez Parlament Europejski.
Zasady i kryteria
Medal i dyplom dla Sprawiedliwych zostały ustanowione w 1963 roku. Kapituła Jad Waszem przyznaje wyróżnienie osobom i rodzinom, które ratowały Żydów, a także honoruje instytucje i miasteczka za ich działania. Osoby uratowane lub ich bliscy mogą składać wnioski o to wyróżnienie.
Ważne kryteria przyznawania tytułu to:
- Uratowany musi być Żydem, a wybawca nie może być narodowości żydowskiej.
- Nie może być związku zysku materialnego dla wybawcy.
- Ratunek musi wiązać się z ryzykiem dla życia lub wolności wybawcy.
Około 600 wniosków o przyznanie tytułu składanych jest rocznie, z czego 20% jest odrzucanych. Sprawiedliwi w Izraelu otrzymują miesięczne wsparcie finansowe oraz inne benefity zdrowotne. Osoby mające trudności finansowe mogą liczyć na wsparcie z fundacji filantropijnych.
Statystyka
Na początku 2022 roku odznaczenie otrzymało 27,912 osób.
Polscy Sprawiedliwi wśród Narodów Świata
Od 1985 roku funkcjonuje Polskie Towarzystwo Sprawiedliwych, które zrzesza Sprawiedliwych żyjących w Polsce.
