Sprawdzanie

Sprawdzanie w rozumowaniu

Sprawdzanie, znane również jako konfirmacja, to jedna z podstawowych form rozumowania obok wnioskowania, dowodzenia i wyjaśniania. Zgodnie z definicją Kazimierza Ajdukiewicza, sprawdzanie zdania, na przykład „a jest b”, polega na odpowiedzi na pytanie „czy a jest b?”. Odpowiedzią może być stwierdzenie, że „a jest b” lub „a nie jest b”, w zależności od prawdziwości lub fałszywości pewnych następstw wynikających z tego zdania.

Fazy procesu sprawdzania

W procesie sprawdzania można wyróżnić trzy główne fazy:

• (a) Postawienie pytania rozstrzygającego: „czy a jest b?”;
• (b) Wyprowadzenie następstw ze zdania „a jest b”;
• (c) Uznanie lub odrzucenie tych następstw.

Wnioskowanie, prowadzące do uznania lub odrzucenia następstw, może przebiegać według dwóch dróg:

1. Dedukcyjna: odrzucenie następstw prowadzi do odrzucenia racji.
2. Dedukcyjna lub redukcyjna: uznanie następstw prowadzi do uznania racji:
   • (2.1) Dedukcyjna, gdy następstwa są równoważne ze zdaniem sprawdzanym;
   • (2.2) Redukcyjna, gdy następstwa nie są równoważne ze zdaniem sprawdzanym.

Odmiany sprawdzania

Sprawdzanie dzieli się na dwie główne odmiany:

• Sprawdzanie pozytywne:
  • Weryfikacja
  • Konfirmacja
• Sprawdzanie negatywne:
  • Dyskonfirmacja
  • Falsyfikacja
  • Koroboracja

Bibliografia

• Kazimierz Ajdukiewicz, Klasyfikacje rozumowań [W:] Ajdukiewicz, Język i poznanie, T.1, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1985.
• Tadeusz Kwiatkowski, Logika ogólna, Wydawnictwo UMCS, Lublin 1988.
• Karl Popper, Logika odkrycia naukowego, PWN, Warszawa 1977.

Linki zewnętrzne

(Brak dostępnych linków)

Kategorie: Logika, Filozofia nauki, Rozumowanie