Sprawa Sokala
Sprawa Sokala, znana również jako afera Sokala, to incydent związany z publikacją artykułu amerykańskiego fizyka Alana Sokala w czasopiśmie „Social Text” w 1996 roku. Artykuł nosił tytuł Transgressing the Boundaries: Towards a Transformative Hermeneutics of Quantum Gravity i przedstawiał fikcyjną koncepcję łączącą grawitację kwantową z tematami społeczno-kulturowymi, takimi jak emancypacja i dekonstruktywizm.
Cel prowokacji
Sokal, inspirowany książką Grossa i Levitta, miał na celu obnażenie braku sensownych treści w publikacjach naukowych. Jego tekst, napisany w naukowym żargonie, zyskał uznanie, jednak po ujawnieniu jego prawdziwej natury redaktor naczelny „Social Text” został zwolniony, a Sokala wpisano na czarną listę autorów.
Dyskusje i reperkusje
Prowokacja Sokala wywołała intensywną dyskusję na temat metodologii i zakresu badań w naukach humanistycznych i społecznych. Krytykował on postmodernistów, którzy, według niego, używali niezrozumiałych terminów naukowych, aby „udowodnić” swoje tezy. Sokal podkreślał, że jego celem nie było atakowanie nauk społecznych, lecz wskazanie na ideologiczne prądy, które szkodzą tym dziedzinom.
Wojny o naukę
Sprawa Sokala stała się elementem tzw. wojen o naukę, czyli sporów między badaczami nauk ścisłych a przedstawicielami studiów nad nauką i techniką.
Podobne mistyfikacje
W podobny sposób mistyfikację przeprowadził Tomasz Witkowski, publikując artykuł w czasopiśmie „Charaktery”, oparty na pseudonaukowej koncepcji pola morfogenetycznego.
Nagroda Ig Nobla
W 1996 roku redakcja „Social Text” otrzymała Nagrodę Ig Nobla w dziedzinie literatury za opublikowanie tekstu, który był uznany za bezsensowny i który zaprzeczał istnieniu rzeczywistości.
Bibliografia
- Alan Sokal, Jean Bricmont, Modne bzdury. O nadużyciach nauki popełnianych przez postmodernistycznych intelektualistów, Prószyński i S-ka, 2004.
