Postrzeganie i percepcja
Postrzeganie to proces odbierania bodźców wzrokowych, słuchowych i czuciowych, które są następnie przetwarzane w mózgu. Stanowi pierwszy etap w obróbce informacji dostarczanych przez narządy zmysłów. Spostrzeganie, które jest częścią tego procesu, polega na interpretacji bodźców w danym kontekście. Człowiek może spostrzegać różne cechy bodźców, takie jak:
- typ energii (np. temperatura, dźwięk),
- lokalizacja w przestrzeni,
- natężenie.
Podejście informacyjne
W podejściu informacyjnym spostrzeganie jest procesem kategoryzacji, w którym na podstawie rozpoznanych cech przedmiotu formułowane są wnioski na jego temat. Kluczowe cechy tego podejścia to:
- kategorialność – reguły klasyfikacji rzeczy i zjawisk,
- decyzyjność – wnioskowanie poprzez eliminację hipotez,
- reprezentacyjność – istnienie w umyśle mapy poznawczej odwzorowującej świat.
Przebieg procesu postrzegania
Proces postrzegania można podzielić na kilka etapów:
- prymitywna kategoryzacja – wyodrębnienie figury z tła,
- poszukiwanie wskazówek – identyfikacja cech i formułowanie hipotez,
- sprawdzenie dla potwierdzenia – weryfikacja hipotez,
- zakończenie potwierdzania – osiągnięcie pewności co do spostrzeżenia.
Warto zaznaczyć, że spostrzeganie nie jest uzależnione od gotowości percepcyjnej.
Podejście ekologiczne
W podejściu ekologicznym spostrzeganie koncentruje się na rejestrowaniu cech obiektów, które pozostają niezmienne, takich jak ich obiektywny kształt, w przeciwieństwie do postrzegania ich z różnych perspektyw.
