Spółgłoski zwarte
Spółgłoski zwarte powstają w wyniku blokady przepływu powietrza przez jamę ustną i nosową, po której następuje gwałtowne przerwanie tej blokady. Spółgłoski te, nazywane również spółgłoskami zwarto-wybuchowymi, są jednymi z najbardziej powszechnych dźwięków w językach świata. Większość języków posiada te głoski, a w przypadkach ich braku, zwarcie krtaniowe uznawane jest za fonem.
Artykulacja
W procesie artykulacji spółgłosek zwarto-wybuchowych można wyróżnić trzy główne fazy:
- Implozja – zablokowanie przepływu powietrza w jamie ustnej.
- Zwarcie – powietrze z płuc zatrzymuje się przed blokadą.
- Plozja – ciśnienie przerywa zaporę, co prowadzi do eksplozji dźwięku.
Spółgłoski zwarte mogą być także artykułowane bez plozji, jak ma to miejsce w języku wietnamskim. Dodatkowo, bezdźwięczne spółgłoski zwarte mogą być wymawiane z przydechem, a gdy towarzyszy im dodatkowe zwarcie strun głosowych, określane są jako spółgłoski ejektywne.
Przykłady
W alfabecie fonetycznym IPA wyróżnia się następujące spółgłoski zwarte:
- Dwuwargowe: (p), (b)
- Przedniojęzykowe: (t), (d)
- Przedniojęzykowe z retrofleksją: (ʈ), (ɖ)
- Środkowojęzykowe: (k), (g)
- Tylnojęzykowe: (q), (ɢ)
- Języczkowe: (χ), (ʁ)
- Nagłośniowa: (ʔ)
- Krtaniowa: (h)
Terminologia
Spółgłoski zwarte z plozją określane są również jako spółgłoski zwarto-rozwarte lub spółgłoski plozywne. Wraz ze spółgłoskami nosowymi i zwarto-szczelinowymi, tworzą klasę spółgłosek okluzywnych, co oznacza „zamknięcie”.
Linki zewnętrzne
- Spółgłoski zwarte w sindhi (łącznie 24 spółgłoski zwarte)
