Spółgłoski boczne
Spółgłoski boczne, znane również jako spółgłoski lateralne, to ustne spółgłoski, które charakteryzują się utworzeniem zwarcia w środkowej części jamy ustnej oraz przepływem powietrza bokami języka. W przeciwieństwie do nich występują spółgłoski środkowe.
Rodzaje spółgłosk bocznych
- Spółgłoska półotwarta, boczna, dziąsłowa, dźwięczna
- Spółgłoska półotwarta, boczna, zębowa, dźwięczna, welaryzowana
- Spółgłoska uderzeniowa, boczna, dziąsłowa, dźwięczna
- Spółgłoska uderzeniowa, boczna, szczytowa, dźwięczna
- Spółgłoska półotwarta, boczna, szczytowa, dźwięczna
- Spółgłoska półotwarta, boczna, podniebienna, dźwięczna
- Spółgłoska półotwarta, boczna, miękkopodniebienna, dźwięczna
- Spółgłoska półotwarta, szczelinowa, dziąsłowa, bezdźwięczna
- Spółgłoska półotwarta, szczelinowa, dziąsłowa, dźwięczna
- Spółgłoska półotwarta, zwarto-szczelinowa, dziąsłowa, bezdźwięczna
- Spółgłoska półotwarta, zwarto-szczelinowa, dziąsłowa, dźwięczna
Spółgłoski boczne w różnych językach
Najczęściej występującą spółgłoską boczną jest [l]. W wielu językach, takich jak albański czy polski, można znaleźć jej welaryzowany odpowiednik. W języku angielskim [l] i [] są alofonami, gdzie [l] występuje przed samogłoską, a [] w innych pozycjach. W językach wschodniosłowiańskich kontrastuje się [] z zmiękczonym [].
Język walijski posiada spółgłoskę szczelinową boczną (IPA: []). Dźwięk ten, oraz odpowiadająca mu afrykata, występują w indiańskich językach z rodzin na-dene, salisz i wakaskiej, a także w językach północnokaukaskich. W języku zulu i adygejskim występuje dźwięczny odpowiednik tej spółgłoski.
Język japoński ma spółgłoskę uderzeniową boczną dziąsłową, natomiast w języku paszto występuje głoska o artykulacji szczytowej. W językach khoisan, takich jak !xóõ, można znaleźć aż 17 mlasków bocznych.
