Spełzywanie (pełzanie) – Definicja i Charakterystyka
Spełzywanie, znane również jako pełzanie, to najwolniejsze geologiczne ruchy masowe, które polegają na powolnym przemieszczaniu się wierzchniej warstwy stoku. Początkowe etapy tego procesu mogą być niemal niezauważalne.
Rodzaje Spełzywania
W zależności od rodzaju materiału, spełzywanie dzieli się na:
- Spełzywanie gleby
- Spełzywanie skały
Tempo ruchu materiału jest tym wolniejsze, im głębiej się on znajduje. Na pewnej głębokości ruch całkowicie ustaje, co zapobiega odsłonięciu powierzchni podstawy skalnej.
Mechanizm Ruchu
Głównym czynnikiem napędzającym spełzywanie jest rozszerzanie cząstek materiału, na przykład w wyniku nasączenia wodą, co prowadzi do ich przesunięcia w kierunku prostopadłym do stoku. Następnie, podczas kurczenia (np. wysychania), cząstki opadają pionowo. Cykl ten powoduje drobne przesunięcia cząstek w dół stoku, przy czym większe przemieszczenia występują bliżej powierzchni.
Rodzaje Spełzywania według Kierunku
Spełzywanie można podzielić na:
- Regresywne – postępujące w górę stoku
- Progresywne – postępujące w dół stoku
Skutki Spełzywania
Widoczne skutki spełzywania obejmują:
- Pochylenie płotów i słupów
- Wygięcie drzew w kierunku spadku stoku
- Pęknięcia na ścianach budynków
- Odkrycie korzeni roślin
- Zasypywanie dróg w dolinach
Spełzywanie jest zatem istotnym procesem geologicznym, który wpływa na kształtowanie się krajobrazu oraz stan obiektów budowlanych w obszarach górskich.
