Somnambulizm (sennowłóctwo, lunatyzm) to zaburzenie snu, które występuje w trakcie snu wolnofalowego, szczególnie w pierwszej części nocy. Osoby dotknięte tym zaburzeniem przejawiają automatyczną aktywność ruchową, często wykonując codzienne czynności, ale nie odzyskują pełnej świadomości. Mogą zdarzyć się przypadki, w których somnambulizm prowadzi do niebezpiecznych sytuacji, w tym agresji.
Obraz kliniczny
Epizody somnambulizmu występują zazwyczaj godzinę lub dwie po zaśnięciu. Osoba ma otwarte oczy i może zachować powierzchowny kontakt z otoczeniem, jednak nie jest świadoma swojego zachowania. Czynności mogą obejmować:
- Siadanie na łóżku
- Ubieranie się
- Przygotowywanie posiłków
- Prowadzenie pojazdu
Diagnostyka
Diagnostyka somnambulizmu opiera się na badaniach polisomnograficznych, które wskazują na wybudzenia w czasie snu wolnofalowego oraz obecność fal δ. Somnambulizm różni się od padaczki, gdzie aktywność ruchowa jest bardziej stereotypowa.
Klasyfikacja
Somnambulizm klasyfikuje się jako parasomnia. Zgodnie z ICD-10 jest on zaklasyfikowany w rozdziale V jako zaburzenie snu (kod F51.3). W klasyfikacji DSM-IV TR również znajduje się w grupie parasomnii.
Etiologia
Przyczyny somnambulizmu mogą być związane z czynnikami psychologicznymi oraz stresem. Często występuje w okresach intensywnego wysiłku intelektualnego lub emocjonalnego. Istnieje również komponent dziedziczny, gdyż somnambulizm występuje w rodzinach w 50-80% przypadków.
Epidemiologia
Somnambulizm najczęściej występuje u dzieci w wieku 4-10 lat, gdzie 30% z nich doświadcza przynajmniej jednego epizodu. U dorosłych występuje rzadziej, dotykając około 3-4% populacji.
Leczenie
W leczeniu somnambulizmu kluczowe jest zapewnienie bezpieczeństwa pacjenta. Należy:
- Zamknąć okna i zabezpieczyć drzwi
- Usunąć przeszkody z podłogi
- Wprowadzić oddziaływania behawioralne
Leki stosuje się rzadko i głównie w przypadku częstych epizodów. W terapii stosuje się leki nasenne, takie jak klonazepam, a także leki przeciwdepresyjne, jak sertralina czy paroksetyna.
Somnambulizm to złożone zaburzenie snu, które wymaga odpowiedniej diagnostyki i podejścia terapeutycznego, aby zminimalizować ryzyko urazów oraz poprawić jakość snu pacjenta.
