Historia okrętu „Solen”
Okręt „Solen”, oznaczany jako „Słońce”, to szwedzki galeon z XVII wieku, zatopiony podczas bitwy z flotą polską pod Oliwą 28 listopada 1627 roku. Klasyfikowany w Szwecji jako lagom örlogskepp, był jednym z dziewięciu okrętów zamówionych przez Szwedów w Holandii w 1623 roku i wszedł do służby w 1624 roku.
„Solen” uczestniczył w wojnie polsko-szwedzkiej, blokując Zatokę Gdańską. Dowodził nim Alexander Foratth. W trakcie bitwy pod Oliwą, mylnie wzięty za okręt wiceadmirała, został zaatakowany przez polski galeon „Wodnik”. W wyniku walki kapitan Foratth zginął, a szwedzki szyper wysadził okręt w powietrze, co doprowadziło do jego zatonięcia. Uratowało się 46 członków załogi.
W relacjach po bitwie stwierdzono, że tego dnia „Słońce zaszło w południe” nad Gdańskiem.
Wrak okrętu
Wrak „Solena” zidentyfikowano 20 października 1969 roku podczas budowy Portu Północnego w Gdańsku. Odkryto jego część denną na głębokości 16 metrów, w odległości 3 mil morskich od gdańskiego portu. Narodowe Muzeum Morskie w Gdańsku podjęło pionierskie prace eksploracyjne, wydobywając wiele artefaktów, w tym 11 luf armat oraz inne przedmioty codziennego użytku.
W latach 70. XX wieku wrak został przeniesiony w inne miejsce ze względu na jego położenie na podejściu do portu. Badania zakończono w 1981 roku, a znaleziska z „Solena” są przechowywane w Centralnym Muzeum Morskim w Gdańsku.
Dane techniczne
- Typ: trzymasztowy galeon
- Pojemność: 150 łasztów (około 300 ton)
- Wyporność: około 450 ton
- Długość: około 33,5 m
- Szerokość: około 7 m
- Uzbrojenie: do 22 dział różnych wagomiarów
Uzbrojenie okrętu zmieniało się w czasie, a w kampanii 1627 roku składało się z 14 dział 6-funtowych i 4 działa 3-funtowe. Okręt mógł również przenosić kompanię żołnierzy piechoty.
Podsumowanie
Okręt „Solen” to ważny element szwedzkiej historii morskiej, którego losy są związane z bitwą pod Oliwą oraz odkryciami archeologicznymi na dnie Bałtyku. Jego wrak stanowi cenne źródło informacji o technice budowy okrętów i uzbrojeniu z XVII wieku.
