Socjologia jakościowa
Socjologia jakościowa to podejście do badania i opisu rzeczywistości społecznej, które koncentruje się na zrozumieniu zjawisk społecznych poprzez analizy empiryczne i doświadczenia jednostek oraz grup. Wykorzystuje metody jakościowe, takie jak wywiady, obserwacje uczestniczące czy badania terenowe, ale także angażuje się w jakościowe myślenie o ludzkim doświadczeniu.
Cel badań jakościowych
Celem socjologii jakościowej jest dostarczenie informacji o rzeczywistości społecznej, z naciskiem na bliskość badacza do badanych. Ważne jest unikanie apriorycznych założeń, co pozwala na odkrywanie indywidualnych i grupowych znaczeń oraz kontekstów. Badacz powinien być samoświadomy, co wpływa na wiarygodność danych i etykę badania.
Różnice między socjologią jakościową a ilościową
- Badania jakościowe pozwalają na dobór przypadków niezależnie od typowych cech.
- Rola badacza jest bardziej znacząca w badaniach jakościowych, co utrudnia zajęcie neutralnej pozycji.
- Analiza jakościowa koncentruje się holistycznie na języku i znaczeniach, w przeciwieństwie do podejścia redukcjonistycznego w badaniach ilościowych.
Historia socjologii jakościowej
Badania jakościowe były jednymi z pierwszych metod w socjologii, ale w latach 50. i 60. XX wieku metody ilościowe zyskały na znaczeniu. W latach 70. nastąpił renesans jakościowych badań, które zaczęły być stosowane w różnych dziedzinach, takich jak psychologia i badania społeczne. W odpowiedzi na krytykę ze strony badaczy ilościowych, opracowano nowe metody jakościowe, które zwiększyły rzetelność wyników.
Socjologia jakościowa w Polsce
W Polsce znanymi przedstawicielami socjologii jakościowej są Krzysztof Konecki i Monika Kostera. Łódzka szkoła socjologii jakościowej oraz Sekcja Socjologii Jakościowej i Symbolicznego Interakcjonizmu PTS to ważne ośrodki rozwoju tej dyscypliny. W Europie wyróżnia się Research Network 20: Qualitative Methods w ramach European Sociological Association.
