SMS Goeben – Historia i Służba
SMS Goeben, krążownik liniowy (klasyfikowany jako wielki krążownik, niem. Großer Kreuzer), został zbudowany dla Kaiserliche Marine w latach 1909–1912. Po wejściu do służby skierowano go na Morze Śródziemne, gdzie utworzył Eskadrę Śródziemnomorską z lekkim krążownikiem „Breslau”. W sierpniu 1914 roku, po wypowiedzeniu wojny przez Wielką Brytanię, oba okręty były ścigane przez Royal Navy, jednak udało im się dotrzeć do Konstantynopola.
Od 16 sierpnia 1914 roku Goeben był częścią floty tureckiej, przemianowany na Yavuz Sultan Selim. Okręt brał udział w działaniach I wojny światowej, głównie przeciwko Rosji na Morzu Czarnym. Po wojnie pozostał w tureckiej marynarce, zmieniając nazwę na Yavuz Selim, a później na Yavuz. Został wycofany ze służby w 1973 roku, stając się najdłużej działającym okrętem w historii, mimo że nie odniósł znaczących sukcesów bojowych.
Budowa
Krążownik został zamówiony 8 kwietnia 1909 roku jako drugi z wielkich krążowników typu Moltke. Budowa rozpoczęła się 28 sierpnia 1909 roku w stoczni Blohm & Voss, a wodowanie miało miejsce 28 marca 1911 roku. Koszt budowy wyniósł 41 564 000 marek.
Opis konstrukcji
Goeben miał długość 186,6 m i wyporność 25 400 ton. Okręt był uzbrojony w pięć wież artyleryjskich oraz dwanaście dział kal. 88 mm, które później zdemontowano. Oprócz tego, posiadał system ochrony przeciwlotniczej. Załoga składała się z 43 oficerów i 1010 marynarzy w czasie pokoju.
Operacje na Morzu Czarnym
Pomimo bliskich relacji z Niemcami, Turcja osmańska nie przystąpiła do wojny. 28 października 1914 roku Yavuz Sultan Selim, wraz z krążownikiem Midilli, rozpoczął operacje wojenne, ostrzeliwując Sewastopol. Zmiana układu sił na Morzu Czarnym skutkowała większymi ambicjami osmańskiej floty.
Dalsza służba
Po wojnie, Yavuz był wykorzystywany w marynarce Republiki Tureckiej. Przeszedł gruntowną naprawę w latach 1927–1930, przystosowując się do nowoczesnych standardów. Okręt pełnił funkcje szkolne oraz reprezentacyjne. Ostatecznie, po nieudanych próbach sprzedaży, został zezłomowany w latach 70. XX wieku.
Podsumowanie
SMS Goeben, jako Yavuz Sultan Selim, odegrał ważną rolę w historii morskiej, wpływając na wydarzenia I wojny światowej i późniejsze losy tureckiej marynarki wojennej. Jego historia pozostaje istotnym elementem w dziejach zarówno Niemiec, jak i Turcji.
