Smoła pogazowa
Smoła pogazowa, znana także jako smoła węglowa, jest produktem ubocznym powstającym podczas odgazowania węgla kamiennego w temperaturze około 1000 °C. Jej wydajność wynosi około 3–5% masy surowego węgla. Smoła ta była również uzyskiwana w procesie produkcji gazu świetlnego. Wydobywana jest z surowego gazu koksowniczego, w którym jej stężenie wynosi około 100 g/m³.
Właściwości smoły węglowej
W temperaturze pokojowej smoła węglowa jest czarną, mazistą cieczą o intensywnym zapachu i gęstości w zakresie 1,19-1,24 kg/dm³. Zawiera co najmniej 300 różnych związków organicznych, co sprawia, że zazwyczaj jest poddawana dalszej destylacji na frakcje o określonym składzie i właściwościach.
Destylacja smoły węglowej
W wyniku destylacji retortowo-kolumnowej można uzyskać różne frakcje olejów smołowych oraz pozostałości w formie paku. Poniżej przedstawiono najczęściej wydzielane frakcje olejów smołowych:
- Olej lekki (90–170 °C; ≤ 0,95 kg/dm³) – stanowi około 1% smoły, o składzie podobnym do benzolu.
- Olej średni (175–230 °C; gęstość 1,00–1,04 kg/dm³) – obejmuje:
- Olej karbolowy (175–210 °C; 1,5–2,5% smoły) – zawiera fenol i krezole.
- Olej naftalenowy (207–230 °C) – głównie naftalen (około 60%), który może być oddzielany metodą krystalizacji.
- Olej ciężki (235–320 °C; 1,05–1,10 kg/dm³) – obejmuje:
- Olej płuczkowy (235–285 °C) – stosowany w koksowniach do absorpcji benzolu.
- Olej acenaftenowy (260–320 °C; 2–3% smoły) – o gęstości około 1,10 kg/dm³.
- Olej antracenowy (300–360 °C; 11–12% smoły) – wyróżnia się zielonkawą fluoryzującą barwą.
- Olej chryzenowy (315–420 °C; 5–6% smoły) – o gęstości około 1,15 kg/dm³.
Zastosowanie
Smoła pogazowa znajduje zastosowanie w lecznictwie jako produkt standaryzowany pod nazwą „prodermina”.
