Pociąg Pancerny „Śmierć” (Nr 15)
Pociąg pancerny „Śmierć” był jednostką Wojska Polskiego w II RP, która odegrała istotną rolę w obronie Twierdzy Modlin podczas kampanii wrześniowej 1939 roku. Był to najdłużej działający pociąg pancerny oraz oddział polskiej broni pancernej.
Historia
Pociąg został poświęcony 17 sierpnia 1920 roku przez biskupa Sapiehę na stacji kolejowej w Grzegórzkach. Pierwszym komendantem był por. Henryk Amrogowicz. W czasie pokoju był przydzielony do 1 dywizjonu pociągów pancernych.
II wojna światowa
W momencie wybuchu II wojny światowej pociąg był uzbrojony w:
- haubicę 100 mm
- 2 armaty 75 mm
- 11 ckm-ów
Pociąg pełnił funkcję odwodu Naczelnego Dowództwa. Po zakończeniu mobilizacji 3 września, 6 września został przydzielony generałowi Juliuszowi Zulaufowi, a 8 września przeszedł pod rozkazy dowódcy Twierdzy Modlin. Po uszkodzeniu mostu na Bugo-Narwi 9 września, pociąg został odcięty od transportu. Dalsze działania pociągu obejmowały:
- Operacje w rejonie Modlin – Pomiechówek, wspierając jednostki w Zakroczymiu i Nowym Dworze.
- Wsparcie dla I batalionu 36 pułku piechoty Legii Akademickiej 19 września.
- Nierozstrzygnięty pojedynek z niemieckim pociągiem pancernym nr 7.
- Transport amunicji oraz udział w akcjach obronnych do 27 września.
25 września pociąg został uszkodzony, co skutkowało zastąpieniem opancerzonego parowozu zwykłą maszyną. W ostatnich dniach obrony stacjonował w okolicy fortu „Ostrołęka”. Po kapitulacji załoga zniszczyła działa i przyrządy celownicze.
Załoga w dniu 1 IX 1939
Obsada oficerska pociągu obejmowała:
- Dowódca: kpt. Kazimierz Tadeusz Kubaszewski
- Zastępca dowódcy: por. Germiński
- Dowódca I plutonu: ppor. rez. Romuald Marcinkiewicz
- Dowódca II plutonu: ppor. rez. Zygmunt Ładkowski
- Dowódca plutonu technicznego: por. Mirosław Czajkowski
Skład pociągu
Skład pociągu „Śmierć” obejmował:
- lokomotywa opancerzona typu Ti3 nr 5
- wagon artyleryjski z armatą 75 mm
- wagon artyleryjski z haubicą 100 mm
- wagon szturmowy z radiostacją
- 2 platformy Pdks
- pluton drezyn pancernych: 2 drezyny typu „Tatra”
Uwagi
Pociąg pancerny „Śmierć” stanowi ważny element historii Wojska Polskiego, szczególnie w kontekście jego operacji w czasie II wojny światowej oraz wcześniejszych konfliktów zbrojnych.
