Definicja śmierci mózgu
Śmierć mózgu jest definiowana jako nieodwracalne ustanie funkcji całego mózgu, co stanowi aktualnie obowiązującą w Polsce definicję od 2007 roku. Umożliwia ona zakończenie niecelowego leczenia oraz pobranie narządów do transplantacji.
Historia pojęcia
Tradycyjnie śmierć definiowano jako ustanie oddychania i krążenia krwi. Jednak z rozwojem medycyny, klasyczna definicja okazała się niewystarczająca. W 1968 roku podczas spotkania Światowego Stowarzyszenia Lekarzy w Sydney po raz pierwszy sformułowano definicję śmierci mózgowej. W tym kontekście, raport Nadzwyczajnej Komisji Harwardzkiej przedstawiał nowe kryteria, które obejmowały:
- Brak reakcji na bodźce
- Brak samoistnego ruchu mięśni
- Brak czynności oddechowej
- Brak odruchów pniowych i głębokich odruchów ścięgnistych
W 1980 roku w USA powstał raport dotyczący ujednoliconych kryteriów śmierci mózgowej, co przyczyniło się do wprowadzenia odpowiednich regulacji w wielu krajach, w tym w Finlandii w 1971 roku.
Regulacje w Polsce
W Polsce definicję śmierci mózgu wprowadzono 1 lipca 1984 roku. Kolejne modyfikacje miały miejsce w latach 1994 i 1996. Obecnie obowiązujące wytyczne zostały zaprezentowane w obwieszczeniu Ministra Zdrowia z 2019 roku. W lutym 2017 roku wprowadzono nowelizację ustaw dotyczących pobierania narządów, zmieniając kryteria dotyczące liczby lekarzy orzekających o śmierci mózgu.
Obserwacja wstępna
Przed orzeczeniem o śmierci mózgu konieczna jest odpowiednia obserwacja pacjenta. Czas obserwacji wynosi:
- Co najmniej 6 godzin w przypadku pierwotnych uszkodzeń mózgu
- Co najmniej 12 godzin w przypadku uszkodzeń wtórnych (np. udar, hipoglikemia)
- U dzieci do 2 lat czas obserwacji powinien być dłuższy niż 12 godzin
Bibliografia
- Wolski J., „Śmierć mózgowa a śmierć człowieka”, „Łódzkie Studia Teologiczne”, 2010.
- Nestorowicz A. i in., Kryteria stwierdzania trwałego nieodwracalnego ustania czynności mózgu, 2007.
- Norkowski J., „Śmierć mózgowa: fakt naukowy czy konwencja społeczna?”, 2016.
