Służebność
Służebność to ograniczone prawo rzeczowe, które obciąża jedną nieruchomość (służebną) w celu zwiększenia użyteczności innej nieruchomości (władnącej) lub zaspokojenia potrzeb osoby fizycznej. Ogranicza to możliwość dysponowania obciążoną nieruchomością przez jej właściciela.
Regulacja prawna
Służebność jest uregulowana w polskim kodeksie cywilnym, w artykułach od 285 do 305 oraz jako ograniczone prawo rzeczowe w artykułach 244-251. Wyróżniamy trzy główne rodzaje służebności:
- służebności gruntowe (art. 285 – 295),
- służebności osobiste (art. 296 – 305),
- służebność przesyłu (art. 3051 – 3054).
Dodatkowo kodeks reguluje służebność drogi koniecznej (art. 145) oraz budynkową (art. 151).
Powstanie służebności
Służebność może być nabyta na kilka sposobów:
- Umowa: najczęstszy sposób, wymaga aktu notarialnego.
- Orzeczenie sądowe: np. w przypadku ustanowienia drogi koniecznej.
- Zasiedzenie: możliwe tylko dla służebności gruntowej, wymagające 20 lub 30 lat posiadania.
- Decyzja administracyjna: w przypadku wywłaszczenia na cele publiczne.
Treść służebności
Służebność może być czynna lub bierna:
- Służebność czynna: pozwala na korzystanie z obciążonej nieruchomości, np. przejazd.
- Służebność bierna: zakazuje właścicielowi nieruchomości obciążonej pewnych działań, np. budowy.
Służebność osobista jest niezbywalna i nie podlega dziedziczeniu, podczas gdy gruntowa może być przenoszona.
Służebność przesyłu dotyczy przedsiębiorców, którzy potrzebują dostępu do nieruchomości w związku z budową lub utrzymaniem urządzeń przesyłowych.
Wygaśnięcie służebności
Służebność wygasa w wyniku:
- upływu terminu umowy,
- zrzeczenia się przez uprawnionego,
- konfuzji praw (nabycie własności nieruchomości przez osobę uprawnioną),
- niewykonywania przez 10 lat,
- zniesienia przez sąd.
Służebność osobista wygasa także w momencie śmierci uprawnionego.
Bibliografia
- Jerzy Ignatowicz, Krzysztof Stefaniuk, Prawo rzeczowe, Wydawnictwo Prawnicze LexisNexis, 2012.
- Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny.
