Skałat – Informacje ogólne
Skałat (ukr. Скалат) to miasto położone w rejonie podwołoczyskim na zachodniej Ukrainie, w obwodzie tarnopolskim, nad rzeką Gniłą. Miasto zostało założone na prawie magdeburskim w 1600 roku. W 2019 roku liczba mieszkańców wynosiła 3888.
Historia
Wczesne dzieje
Pierwsza wzmianka o Skałacie pochodzi z 1512 roku. Miasto było częścią Rzeczypospolitej w latach 1600–1772, a następnie przeszło pod władzę Habsburgów po I rozbiorze Polski w 1772 roku.
Rozwój i zniszczenie
W latach 1600–1772 miasto rozwijało się pod rządami różnych właścicieli, takich jak Sienieńscy i Wichrowscy, którzy budowali zamek oraz kościół. W XVII wieku Skałat był kilkakrotnie niszczony przez wojny, w tym przez najazdy tureckie. W XVIII wieku miasto zostało odbudowane i zaczęło się rozwijać.
Okres zaborów
Po wojnie francusko-austriackiej w 1809 roku Skałat znalazł się w granicach Cesarstwa Rosyjskiego, a następnie po kongresie wiedeńskim w 1815 roku wrócił do Austrii. W XIX wieku miasto zyskało na znaczeniu dzięki przemysłowi i rozwojowi infrastruktury.
II wojna światowa
W 1939 roku, po wkroczeniu Armii Czerwonej, Skałat stał się miejscem brutalnych represji. Po przybyciu Niemców w 1941 roku miały miejsce tragiczne wydarzenia, w tym pogrom Żydów i masowe deportacje do obozów zagłady.
Po 1991 roku
Od 1991 roku Skałat jest częścią niepodległej Ukrainy. Dziś jest małym ośrodkiem przemysłowym z zakładami przetwórstwa mięsa, młynem zbożowym oraz innymi małymi przedsiębiorstwami.
Zabytki
- Zamek z około 1600 roku
- Synagoga z XVII wieku (zrujnowana, odbudowana)
- Cerkiew pw. Przemienienia Pańskiego z 1872 roku
- Kaplica cmentarna rzymskokatolicka z 1939 roku
Parafia i dekanaty
Parafia Skałat do 1900 roku należała do dekanatu tarnopolskiego. W XX wieku powstało kilka nowych parafii, co doprowadziło do utworzenia odrębnego dekanatu skałackiego.
Ludzie związani ze Skałatem
- Edward Klich – slawista, profesor Uniwersytetu Poznańskiego
- Iwan Naumowycz – proboszcz, poseł do parlamentu austriackiego
- Leon Jan Piniński – honorowy obywatel Skałatu
- Walerian Raba – ksiądz, działacz patriotyczny
Podsumowanie
Skałat to miasto o bogatej historii, które przeszło wiele zmian i zniszczeń. Dziś jest małym ośrodkiem przemysłowym, z zachowanymi zabytkami oraz pamięcią o tragicznych wydarzeniach z przeszłości.
