Skala Glasgow (GCS)
Skala Glasgow, znana jako GCS (od ang. Glasgow Coma Scale), jest narzędziem medycznym służącym do oceny poziomu przytomności pacjentów, szczególnie po urazie głowy. Jej głównym celem jest szybka ocena stanu pacjenta oraz ustalenie rokowania. Używana jest zarówno w medycynie ratunkowej, jak i do monitorowania zmian w świadomości pacjentów w trakcie leczenia.
Elementy oceny w skali Glasgow
Ocena GCS składa się z trzech kluczowych kategorii:
- Otwieranie oczu:
- 4 punkty – spontaniczne otwieranie
- 3 punkty – otwieranie na polecenie
- 2 punkty – otwieranie na bodźce bólowe
- 1 punkt – brak reakcji
- Kontakt słowny:
- 5 punktów – odpowiedź logiczna, pacjent zorientowany
- 4 punkty – odpowiedź splątana
- 3 punkty – odpowiedź nieadekwatna
- 2 punkty – niezrozumiałe dźwięki
- 1 punkt – brak reakcji
- Reakcja ruchowa:
- 6 punktów – wykonanie poleceń ruchowych
- 5 punktów – ruchy celowe
- 4 punkty – reakcja obronna na ból
- 3 punkty – reakcja zgięciowa
- 2 punkty – reakcja wyprostna
- 1 punkt – brak reakcji
Najlepsze odpowiedzi z każdej kategorii sumuje się, co daje wynik od 3 do 15 punktów. Ważne jest, aby wskazać, z jakich składowych wynik pochodzi (np. GCS 12: 3/4 + 4/5 + 5/6).
Ograniczenia i zastosowanie skali GCS
Warto zauważyć, że skala GCS nie jest kryterium do orzekania o śmierci mózgu. Osoba zmarła uzyska wynik 3 punkty, co również może dotyczyć pacjenta w znieczuleniu ogólnym. Istnieją sytuacje, które mogą utrudniać ocenę GCS, takie jak:
- Intubacja – pacjent przytomny, ale nie tolerujący rurki intubacyjnej. Wynik GCS ≤ 8 wskazuje na konieczność intubacji oraz rozważenie inwazyjnego pomiaru ciśnienia wewnątrzczaszkowego.
- Niedowład lub porażenie – pacjent nie porusza się z innych przyczyn.
W przypadku urazu głowy, utrata choćby jednego punktu w skali GCS jest wskazaniem do wykonania tomografii komputerowej głowy. Skala może być stosowana u dzieci od 4. roku życia, natomiast dla młodszych dzieci istnieje pediatryczna wersja skali Glasgow.
