Sierotka – definicja i znaczenie
Sierotka, znana również jako sierota, to błąd typograficzny polegający na umieszczeniu na końcu wersu osamotnionego krótkiego słowa, szczególnie jednoznakowego. Osamotniony wyraz oddzielony jest od blisko powiązanego słowa przez łamanie linii. Sierotki są szczególnie uciążliwe w sąsiedztwie znaków interpunkcyjnych, na przykład na początku lub końcu zdania. Należy podkreślić, że sierotka jest uchybieniem typograficznym, a nie błędem ortograficznym.
Terminologia w różnych językach
W polskim języku termin „sierotka” odnosi się do pojedynczego wyrazu na końcu linii, natomiast w języku angielskim termin „orphan” dotyczy pojedynczej linii nowego akapitu, która została pozostawiona na poprzedniej stronie. W przypadku, gdy sierotka jest jedynym słowem w ostatnim wierszu akapitu, określana jest jako wdowa.
Przykłady potencjalnych sierotek
W języku polskim istnieje sześć głównych wyrazów jednoliterowych, które mogą stanowić sierotki:
- Spójniki: a, i
- Przyimki: o, u, w, z
- Wykrzyknik: e
- Jednocyfrowe numery (np. Mieszko I, Pius V)
- Jednostki miar (np. h, s, A)
- Symbole matematyczne oraz pierwiastków chemicznych (H, B, C, N, O, F, P, S, K, V, Y, I, W, U)
Normy typograficzne
Reguła ograniczająca występowanie sierotek dotyczy zarówno tekstów ciągłych, jak i napisów wielowierszowych (np. tytułów, podpisów). Polska Norma PN-P-55366:1983, która opisywała zasady dotyczące typografii, została wycofana w 2014 roku. Obowiązuje ona wyłącznie w języku polskim i czeskim.
Zapobieganie sierotkom
Aby uniknąć występowania sierotek, można stosować twardą spację oraz spację niełamiącą. W ostateczności można łamać linię przed sierotką lub przed wyrazem ją poprzedzającym. Miękki enter może być użyty, aby uniknąć problemów z justowaniem, gdy inne metody są niedostępne.
Podsumowanie
Sierotki są typograficznym błędem, który można zminimalizować poprzez odpowiednie techniki składania tekstu. Zrozumienie ich definicji oraz sposobów unikania jest istotne dla zachowania estetyki i czytelności tekstu.
