Sentymentalizm
Sentymentalizm to kierunek umysłowy i literacki, który rozwijał się w Europie od lat 70. XVIII wieku do początku XIX wieku, stanowiąc pomost między oświeceniem a romantyzmem. Twórcami tego nurtu byli Jean Jacques Rousseau we Francji oraz Laurence Sterne w Anglii, a jego nazwa pochodzi od dzieła Sterne’a „Podróż sentymentalna przez Francję i Włochy”.
Główne założenia i tematyka
W centrum zainteresowania sentymentalizmu znalazł się człowiek oraz jego uczucia. Sentyaliści akcentowali indywidualizm i życie wewnętrzne, twierdząc, że cywilizacja prowadzi do utraty podstawowych wartości. Postulowali powrót do natury, a ich metody poznawania świata opierały się na empiryzmie i sensualizmie.
Dzieła sztuki w ramach tego nurtu powinny koncentrować się na emocjach oraz psychice człowieka. Wśród typowych gatunków literackich wyróżniały się sielanka i powieść sentymentalna. Kluczowymi przedstawicielami sentymentalizmu w Europie byli Rousseau i Sterne, a w Polsce Franciszek Karpiński oraz Franciszek Dionizy Kniaźnin.
Cechy stylu sentymentalnego
- Nasilenie pierwiastka uczuciowego.
- Poszerzenie tematyki literackiej o treści społeczne.
- Podkreślenie indywidualizmu bohaterów.
- Przeciwstawienie stylu retoryczno-oratorskiego intymności i czułości.
- Nastroje religijne, smutek i melancholia.
- Wprowadzenie uczuć litości i empatii.
- Elementy folkloru.
- Naśladowanie natury w jej prostocie, a nie w formach ucywilizowanych.
Charakterystyka człowieka sentymentalnego
- Czuły i wrażliwy.
- Postrzega świat przez pryzmat miłości.
- Analizuje własne przeżycia.
- Kocha przyrodę.
- Spędza czas na łonie natury.
Sentymentalizm, jako kierunek literacki, wprowadził nową jakość w postrzeganiu człowieka i jego emocji, kładąc nacisk na indywidualizm oraz bliskość z naturą.
