Reklama
Dzisiaj jest 10 stycznia 2025 r.
Chcę dodać własny artykuł
Reklama
Reklama
Reklama

Senar jambiczny

Senar jambiczny

Senar jambiczny (łac. versus senarius) to starożytna rzymska miara wierszowa, będąca odmianą greckiego trymetru jambicznego. Utwory napisane w tym metrum składają się z wersów zawierających po sześć jambów (łac. iambus).

Reklama

Struktura i cechy

W senarze jambicznym występuje obowiązkowa pauza, zwana cezurą (łac. caesura), która umiejscowiona jest w środku trzeciego jambu. Schemat metrum przedstawia się następująco:

A – sylaba długa (arsy), b – sylaba krótka (tezy):

Reklama
  • bA bA b // A bA bA bA

Senar jambiczny różni się od trymetru jambicznego jedynie większą swobodą w układzie sylab. Oznacza to, że w każdej stopie, oprócz ostatniej, można stosować różne kombinacje sylab. Dzięki temu senar jest bardziej elastyczny i często wykorzystywany do tworzenia ludowych utworów, takich jak fraszki czy epitafia. Był popularny w komediach, szczególnie u autorów takich jak Plaut i Terencjusz. W tym metrum powstał również zbiór bajek Fedrusa.

Możliwości modyfikacji

W senarze możliwe są różne podmiany elementów jambu na inne stopy o tej samej wartości iloczasowej. W odróżnieniu od heksametru daktylicznego, senar nie jest wierszem izochronicznym, co pozwala na swobodną wymianę krótkich sylab na długie. Oto kilka przykładów modyfikacji:

  • Jamb (bA) może być zamieniony na trybrach (bbb).
  • Trybrach (bbb) może być przekształcony w trochej (Ab).
  • Jamb (bA) oraz trochej (Ab) mogą być zastąpione spondejem (lA), co zwiększa liczbę mor do 4.

Spondej może być dalej przekształcany na inne stopy czteromorowe, takie jak:

  • Anapest (bbA)
  • Daktyl (lbb)
  • Proceleusmatyk (bbbb)

Senar jambiczny, dzięki swojej elastyczności, stał się kluczowym metrum w literaturze starożytnej, umożliwiając artystom wyrażanie różnorodnych emocji i idei.

Reklama
Reklama