Selbstschutz
Selbstschutz (z niem. Samoobrona) odnosi się do dwóch głównych znaczeń: współczesnego, jako jednostek obrony lokalnej w Niemczech, Austrii i Szwajcarii, oraz historycznego, dotyczącego niemieckiej organizacji paramilitarnej działającej podczas I i II wojny światowej, głównie w Polsce, Czechosłowacji i na terenach zajętych przez ZSRR.
Powstania Śląskie
Kampforganisation Oberschlesien-Selbstschutz, czyli „Samoobrona Górnośląska”, została utworzona w 1920 roku w odpowiedzi na plebiscyt na Górnym Śląsku. Jej celem było przeciwdziałanie zbrojnemu opanowaniu regionu przez Polaków. W kwietniu 1921 roku liczba członków Selbstschutzu wynosiła około 20–25 tys. osób, głównie z miejscowej społeczności niemieckiej.
Selbstschutz był odpowiedzialny za liczne zbrodnie, w tym masakrę w Strzebniowie, gdzie zamordowano zarówno powstańców, jak i cywilów.
Okres międzywojenny
W Polsce i Czechosłowacji w latach 30. XX wieku powstawały paramilitarne organizacje o zabarwieniu pronazistowskim, które terroryzowały lokalne społeczności. Prowadziły one działalność szpiegowską i dywersyjną, współpracując z niemieckimi centralami partyjnymi.
W październiku 1938 roku agenci SD zaczęli organizować Selbstschutz w Polsce, szkoląc członków mniejszości niemieckiej w zakresie sabotażu.
II wojna światowa
W 1939 roku Selbstschutz został utworzony na okupowanych ziemiach Polski, z rozkazu Himmlera. Liczba jego członków wahała się od 82 000 do 100 000. Organizacja została podzielona na trzy okręgi, z najliczniejszym Okręgiem Północnym, obejmującym Pomorze.
Selbstschutz brał udział w eksterminacji polskiej inteligencji, co budziło zaniepokojenie w kierownictwie SS. Do końca 1939 roku z rąk Selbstschutzu zginęło dziesiątki tysięcy Polaków, a brutalność jego członków budziła powszechne przerażenie. Aresztowania i morderstwa miały miejsce w licznych obozach, gdzie więźniowie byli brutalnie torturowani.
Na początku 1940 roku organizacja została rozwiązana, a jej członkowie zostali włączeni do Sonderdienst, działającego do końca wojny. Po wojnie wielu z nich uniknęło odpowiedzialności za zbrodnie, kontynuując kariery w Niemczech.
Bibliografia
- Christian Jansen, Arno Weckbecker, Der „Volksdeutsche Selbstschutz” in Polen 1939/40
- Keith Bullivant, Geoffrey Giles, Germany and Eastern Europe: Cultural Identities and Cultural Differences
- S. Nawrocki, Policja hitlerowska w tzw. Kraju Warty 1939-1945
- Irena Sroka, Policja hitlerowska w rejencji katowickiej w latach 1939-1945
- Tadeusz Jaszowski, Czesław Sobecki, „Niemy świadek” Zbrodnie hitlerowskie w toruńskim forcie VII
- Mirosław Krajewski, W cieniu wojny i okupacji. Ziemia dobrzyńska w latach 1939-1945
- Izabela Mazanowska, Tomasz Sylwiusz Ceran, Zapomniani kaci Hitlera…
