Seder w Judaizmie
Seder to pierwszy wieczór święta Paschy (Pesach) w judaizmie, obchodzony w diasporze przez dwa wieczory. Jest to tradycyjna wieczerza, w której uczestniczą członkowie rodziny oraz zaproszeni goście. Posiłek ten nawiązuje do ofiary paschalnej spożywanej w Świątyni Jerozolimskiej.
Zwyczaje Sederu
Podczas uczty sederowej odczytywana jest Hagada, tekst opisujący wyjście Izraelitów z Egiptu. W trakcie uroczystości odbywa się wiele rytuałów, w tym:
- Wypicie czterech pucharów wina, symbolizujących cztery sposoby wybawienia opisane w Księdze Wyjścia.
- Mężczyźni siedzą lekko pochyleni w lewą stronę, co symbolizuje wolność.
- Dziecko zadaje pytanie dotyczące wieczoru, na które odpowiada głowa rodziny.
- Śpiew psalmów Halelu oraz spożywanie warzyw w słonej wodzie, macy i gorzkich ziół.
Stół nakryty jest w określony sposób, a wśród potraw znajdują się symbole ofiary paschalnej, takie jak pieczony udziec z kością oraz jajko, które jednak nie są spożywane podczas sederu.
Afikoman i Dodatkowe Zwyczaje
Na zakończenie uczty spożywa się afikoman, kawałek macy, który zostaje odłożony na bok. Dzieci często próbują go „ukraść” w zamian za obietnicę prezentu w przypadku jego zwrotu. Inne zwyczaje obejmują:
- Napełnianie pucharu winem dla proroka Eliasza.
- Otwieranie drzwi dla Eliasza.
- Ulewanie wina podczas wspominania dziesięciu plag egipskich.
- Mężczyźni zakładają białe kitle lub stroje Izraelitów.
Seder łączy w sobie bogactwo tradycji oraz wartości rodzinne, stanowiąc ważny element judaizmu.
