Scytowie: Wprowadzenie
Scytowie to koczownicze ludy irańskie, które wywodzą się z obszarów między Ałtajem a dolną Wołgą, osiedlające się od VII wieku p.n.e. w północnych rejonach Morza Czarnego. Byli spokrewnieni z Sakami i Sarmatami.
Źródła wiedzy
Informacje o Scytach pochodzą z różnych źródeł, w tym pism Herodota, Strabona i Diodora Sycylijskiego, a także z badań archeologicznych. Herodot szczegółowo opisał ich pochodzenie, społeczeństwo oraz wojny, w jakich uczestniczyli.
Etymologia
Nazwa „Scytowie” (Σκύθοι) pochodzi od Greków. Samo określenie miało różne formy w różnych językach, w tym w staroperskim (Škūča) i starosłowiańskim (Скѵѳы). Scytowie nazywali siebie Skolotami, a Persowie Sakami.
Scytowie w Polsce
W 2016 roku odkryto grodzisko scytyjskie w Chotyńcu na Podkarpaciu, datowane na VII wiek p.n.e. Scytowie, lub ich pokrewne ludy, najechali także na kultury łużyckie w Polsce, wpływając na lokalne społeczności.
Scytowie na Kaukazie i Bliskim Wschodzie
Scytowie pojawili się w VII wieku p.n.e. nad Morzem Czarnym, uciekając przed Massagetami. Współpracowali z Medami w walce przeciw Asyrii, a ich wyprawy dotarły aż do Syrii, gdzie wywołali strach wśród lokalnych ludów.
Step nadczarnomorski
Na przełomie VII i VI wieku p.n.e. Scytowie zajęli tereny od rzeki Prut do Donca, kontrolując Morze Czarne i Kaspijskie. Byli jedną z największych potęg swojej epoki, uzależniając kolonie greckie w regionie.
Wojny z Persją i Macedonią
W 513 roku p.n.e. Scytowie skutecznie obronili się przed Dariuszem Wielkim, stosując taktykę spalonej ziemi. W IV wieku p.n.e. król Ateas stoczył wojnę z Filipem II Macedońskim, która zakończyła się klęską Scytów.
Scytowie na Krymie
Scytowie założyli państwo na Krymie, ze stolicą w Neapolu Scytyjskim. To niewielkie państwo zmagało się z wojnami z Królestwem Bosporańskim i Rzymem, co prowadziło do jego osłabienia i ostatecznego upadku.
Znaczenie Scytów w historii
Scytowie odegrali kluczową rolę w historii Europy Środkowej i Wschodniej oraz Bliskiego Wschodu w latach 800 p.n.e. do IV n.e. Ich kultura miała znaczący wpływ na rozwój regionu, a także na łączenie Azji Mniejszej z Europą, stając się ważnym ogniwem w handlu i wymianie kulturowej.
